Το άρθρο εξετάζει πώς διάφορες ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν τη στεγαστική κρίση μέσω καινοτόμων προσεγγίσεων που συνδυάζουν κοινωνική πολιτική και επιχειρηματική καινοτομία. Στη Δανία, οι συνεταιριστικές κατοικίες προσφέρουν σταθερά ενοίκια και συμμετοχική διαχείριση, ενώ στη Γερμανία οι δημοτικές εταιρείες κοινωνικής κατοικίας προστατεύουν από αυξήσεις ενοικίων.
Στην Ολλανδία, μη κερδοσκοπικές οργανώσεις διαχειρίζονται κοινωνικές κατοικίες, ενώ στη Γαλλία, τα HLM παρέχουν στέγη σε ευάλωτες ομάδες. Στην Ισπανία, η πλατφόρμα Habitacion.com επιτρέπει την αγορά μεμονωμένων δωματίων, προσφέροντας μια νέα μορφή ιδιοκτησίας.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προωθούνται πολιτικές για προσιτή κατοικία, ενώ στην Ελλάδα η στεγαστική κρίση παραμένει έντονη, με την εμπειρία άλλων χωρών να προσφέρει πολύτιμα παραδείγματα για λύσεις.
Διαβάστε αναλυτικά
Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες, η στεγαστική κρίση αντιμετωπίζεται με μια ποικιλία λύσεων που συνδυάζουν κοινωνική πολιτική, συλλογική διαχείριση και επιχειρηματική καινοτομία, δημιουργώντας ένα πλούσιο πλέγμα επιλογών για τους πολίτες. Στη Δανία, και ιδιαίτερα στην Κοπεγχάγη, οι συνεταιριστικές κατοικίες αποτελούν τον πυρήνα του συστήματος. Οι κάτοικοι δεν είναι απλοί ενοικιαστές· γίνονται μέλη συνεταιρισμών που κατέχουν και διαχειρίζονται τα ακίνητα, συμμετέχοντας ενεργά στις αποφάσεις για τη διαχείριση και τη συντήρηση. Το μοντέλο αυτό εξασφαλίζει σταθερά ενοίκια και προσφέρει στους πολίτες την αίσθηση ασφάλειας και συμμετοχής σε μια συλλογική προσπάθεια για προσιτή στέγη.
Στη Γερμανία, το σύστημα διαχείρισης συνδυάζει ρυθμιζόμενα ενοίκια με δημοτικές εταιρείες κοινωνικής κατοικίας. Οι ιδιώτες ιδιοκτήτες καλύπτουν το μεγαλύτερο μέρος της αγοράς, ενώ οι δημοτικές εταιρείες προσφέρουν εναλλακτικές λύσεις για νοικοκυριά με περιορισμένα εισοδήματα. Το μοντέλο προστατεύει τους ενοικιαστές από υπερβολικές αυξήσεις και διασφαλίζει ότι η κοινωνική στέγη παραμένει διαθέσιμη και βιώσιμη σε μεγάλες πόλεις.
Στην Ολλανδία, περίπου το 30-40% της αγοράς κατοικίας καλύπτεται από κοινωνικές κατοικίες που διαχειρίζονται μη κερδοσκοπικές οργανώσεις. Η πρόσβαση σε αυτές τις κατοικίες γίνεται με αυστηρά εισοδηματικά κριτήρια, ενώ το κράτος παρέχει επιδοτήσεις για την ενίσχυση νοικοκυριών με χαμηλά εισοδήματα. Το μοντέλο αυτό εξασφαλίζει σταθερότητα και προσιτές τιμές, μειώνοντας παράλληλα την πίεση στις ελεύθερες αγορές ενοικίων και περιορίζοντας τη φτώχεια στέγασης.
Στη Γαλλία, τα HLM (Habitations à Loyer Modéré) αποτελούν βασικό πυλώνα κοινωνικής κατοικίας, με χαμηλά επιδοτούμενα ενοίκια. Τα ακίνητα διαχειρίζονται δημόσιοι οργανισμοί ή κοινωνικοί φορείς και στοχεύουν στη στήριξη ευάλωτων κοινωνικών ομάδων. Με αυτόν τον τρόπο, οι δημόσιοι πόροι αξιοποιούνται για να προσφέρουν σταθερή και ασφαλή στέγη σε εκείνους που αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες στην αγορά.
Η Ισπανία αποτελεί ένα ακόμη παράδειγμα όπου η στεγαστική κρίση έχει οδηγήσει σε καινοτομίες. Δύο νέοι από την Καταλονία, ο Οριόλ Βαλς και η Άννα Μπέντμαρ, δημιούργησαν το 2023 την πλατφόρμα Habitacion.com. Η πλατφόρμα δίνει τη δυνατότητα σε πολίτες να αγοράζουν μεμονωμένα δωμάτια σε διαμερίσματα, αποκτώντας μερίδιο ιδιοκτησίας. Με τον τρόπο αυτό, οι νέοι μπορούν να αρχίσουν να αποταμιεύουν, να επωφελούνται από την αύξηση της αξίας των ακινήτων και, μέσα σε λίγα χρόνια, να συγκεντρώνουν το κεφάλαιο για την απόκτηση της πρώτης τους πλήρους κατοικίας. Η διαδικασία είναι πλήρως νομικά κατοχυρωμένη μέσω συμβολαιογράφου και καταχώρησης στο Κτηματολόγιο, προσφέροντας ασφάλεια και διαφάνεια στους συμμετέχοντες.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η στεγαστική κρίση έχει μπει ψηλά στην πολιτική ατζέντα. Τον Δεκέμβριο του 2024, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σύστησε ειδική επιτροπή διάρκειας ενός έτους για την κρίση στέγασης, ενώ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ξεκίνησε δημόσια διαβούλευση για το πρώτο ευρωπαϊκό σχέδιο προσιτής κατοικίας. Το σχέδιο αναμένεται να τεθεί σε εφαρμογή έως την άνοιξη του 2026 και στοχεύει στην ενίσχυση της διαθεσιμότητας και της προσβασιμότητας σε κατοικίες με λογικό κόστος, κινητοποιώντας δημόσιους και ιδιωτικούς πόρους και υποστηρίζοντας τις τοπικές αρχές και τους δήμους.
Στην Ελλάδα, η στεγαστική κρίση παραμένει ιδιαίτερα έντονη. Η συνεχής αύξηση των ενοικίων, οι χαμηλοί μισθοί και οι υψηλοί λογαριασμοί κοινής ωφέλειας πιέζουν χιλιάδες νοικοκυριά, κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα. Τα στοιχεία της Eurostat για το 2024 δείχνουν ότι η στέγαση απορροφά ολοένα μεγαλύτερο ποσοστό του διαθέσιμου εισοδήματος, καθιστώντας την πρόσβαση σε ποιοτική κατοικία δύσκολη για πολλούς πολίτες. Η εμπειρία άλλων ευρωπαϊκών χωρών αποδεικνύει ότι η κρίση μπορεί να αντιμετωπιστεί με συνδυασμό κοινωνικής κατοικίας, επιχειρηματικών καινοτομιών και ρυθμιζόμενων ενοικίων, προσφέροντας χρήσιμα παραδείγματα για τη διαμόρφωση πολιτικών που θα στηρίξουν τόσο τις πόλεις όσο και τα νοικοκυριά στην Ελλάδα.
Συνοπτικά
- Διάφορες ευρωπαϊκές χώρες υιοθετούν καινοτόμες προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση της στεγαστικής κρίσης, συνδυάζοντας κοινωνική πολιτική και επιχειρηματική καινοτομία.
- Στη Δανία και τη Γερμανία, συνεταιριστικά σχήματα και δημοτικές εταιρείες προσφέρουν σταθερά ενοίκια και προστασία από αυξήσεις.
- Στην Ολλανδία και τη Γαλλία, οι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις και τα HLM εξασφαλίζουν προσιτή στέγαση για ευάλωτες ομάδες.
- Στην Ελλάδα, η στεγαστική κρίση παραμένει έντονη, με την εμπειρία άλλων χωρών να προσφέρει προτάσεις για την ανάπτυξη πολιτικών κοινωνικής στέγασης.