Το Υπουργείο Ανάπτυξης προτείνει τη σύσταση μιας Εθνικής Αρχής Εποπτείας Αγοράς για την ενίσχυση του ελέγχου της αγοράς και την προστασία των καταναλωτών. Η νέα αρχή θα συγκεντρώσει όλες τις ελεγκτικές αρμοδιότητες σε έναν οργανισμό, αποφεύγοντας την υπάρχουσα σύγχυση και ατιμωρησία.
Η λειτουργία της θα ξεκινήσει πριν το Πάσχα του 2026 και θα περιλαμβάνει 500 υπαλλήλους, με τη χρήση τεχνολογικών εργαλείων για την παρακολούθηση των τιμών και την καταπολέμηση παραποιημένων προϊόντων. Η αρχή θα λειτουργήσει συμπληρωματικά με την Επιτροπή Ανταγωνισμού, βασιζόμενη σε πετυχημένα παραδείγματα από χώρες όπως η Σουηδία και η Ιταλία.
Διαβάστε αναλυτικά
Μέσα στους επόμενους μήνες αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή από τον υπουργό Ανάπτυξης Τάκη Θεοδωρικάκο ένα νέο νομοσχέδιο, το οποίο αναμένεται να σημαντικές αλλαγές στην αγορά, στον έλεγχο των τιμών και στον τρόπο με τον οποίο θα προστατεύονται οι καταναλωτές.
Το υπουργείο έχει αποφασίσει τη σύσταση Εθνικής Αρχής Εποπτείας Αγοράς, μιας νέας υπηρεσίας που θα συγκεντρώνει όλες τις ελεγκτικές αρμοδιότητες που υπάρχουν σήμερα διάσπαρτες, σε έναν και μόνο οργανισμό. Αν όλα πάνε σύμφωνα, με το πλάνο που υπάρχει, η Αρχή θα ξεκινήσει να λειτουργεί μέσα στον Απρίλιο του ερχόμενου έτους, και ειδικότερα πριν από το Πάσχα του 2026.
Η νέα αυτή Αρχή έρχεται να δώσει λύση σε ένα χρόνιο πρόβλημα: ότι μέχρι σήμερα ο καταναλωτής δεν ήξερε πού να απευθυνθεί. Άλλος φορέας ασχολιόταν με την παραπλάνηση στις εκπτώσεις, άλλος με την αισχροκέρδεια, άλλος με τα ελαττωματικά προϊόντα. Το αποτέλεσμα ήταν να υπάρχει μια μόνιμη σύγχυση, χάσιμο χρόνου και πολλές φορές ατιμωρησία για τους παραβάτες. Με την Εθνική Αρχή Εποπτείας Αγοράς θα υπάρχει πλέον ένας και μόνο φορέας που θα εποπτεύει τα πάντα. Ο πολίτης θα μπορεί να κάνει την καταγγελία του εκεί και θα ξέρει ότι θα υπάρξει άμεση απάντηση και έλεγχος.
Η Αρχή θα στελεχωθεί με περίπου 500 υπαλλήλους. Από αυτούς, οι 300 θα βρίσκονται καθημερινά στο δρόμο ή στα καταστήματα για να κάνουν ελέγχους. Οι υπόλοιποι θα εργάζονται στα γραφεία, θα δέχονται καταγγελίες, θα αναλύουν στοιχεία και θα παρακολουθούν τις τάσεις της αγοράς. Στη νέα δομή θα ενταχθούν οι μηχανισμοί που ήδη υπάρχουν, όπως η ΔΙΜΕΑ (Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς), ο Συνήγορος του Καταναλωτή και οι ελεγκτές της Γενικής Γραμματείας Εμπορίου. Έτσι θα υπάρχει καλύτερος συντονισμός και θα αποφεύγονται οι επικαλύψεις.
Η λειτουργία της Αρχής θα θυμίζει εκείνη της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, με διοικητή και τρεις υποδιοικητές που θα έχουν πενταετή θητεία. Θα έχει δική της οργάνωση, ισχυρές αρμοδιότητες και θα μπορεί να παίρνει αποφάσεις χωρίς παρεμβάσεις. Το υπουργείο Ανάπτυξης θα περιορίζεται στον ρόλο της εποπτείας, κάτι που σημαίνει ότι η νέα δομή θα έχει πραγματική ανεξαρτησία.
Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία είναι ότι η Αρχή θα στηριχθεί πολύ στην τεχνολογία. Δεν θα κάνει μόνο παραδοσιακούς ελέγχους, αλλά θα χρησιμοποιεί και ειδικά ηλεκτρονικά εργαλεία, αλγόριθμους και τεχνητή νοημοσύνη. Για παράδειγμα, θα μπορεί να παρακολουθεί σε πραγματικό χρόνο τις τιμές στα σούπερ μάρκετ και να εντοπίζει αμέσως πότε ένα προϊόν πωλείται πολύ ακριβότερα από τον μέσο όρο. Θα μπορεί επίσης να ελέγχει εάν μια «έκπτωση» είναι πραγματική ή εάν πρόκειται για τεχνητή αύξηση της αρχικής τιμής πριν την υποτιθέμενη μείωση.
Οι έλεγχοι θα γίνονται σε όλα τα στάδια της αγοράς: από τον παραγωγό και τον χονδρέμπορο, μέχρι τα καταστήματα λιανικής και τα ηλεκτρονικά καταστήματα. Αυτό σημαίνει ότι δεν θα περιορίζονται μόνο στα ράφια ενός σούπερ μάρκετ. Για παράδειγμα, αν η τιμή της πατάτας ή του γάλακτος ανεβαίνει απότομα, θα μπορεί να ελεγχθεί όχι μόνο το κατάστημα, αλλά και η αλυσίδα προμηθευτών και οι ενδιάμεσοι που εμπλέκονται. Έτσι θα εντοπίζεται η πραγματική πηγή της ακρίβειας.
Ιδιαίτερη σημασία θα δοθεί και στην καταπολέμηση των παραποιημένων προϊόντων. Πρόκειται για προϊόντα που μοιάζουν με τα αυθεντικά, αλλά είναι κακής ποιότητας και συχνά επικίνδυνα. Η νέα Αρχή θα κάνει οργανωμένες επιχειρήσεις για να τα εντοπίζει και να τα αποσύρει από την αγορά, ενώ στους παραβάτες θα επιβάλλονται βαριά πρόστιμα. Αυτό αφορά όχι μόνο ρούχα ή αξεσουάρ, αλλά και τρόφιμα, φάρμακα ή καλλυντικά που μπορούν να βλάψουν την υγεία των πολιτών.
Για να γίνει πιο κατανοητό τι σημαίνει στην πράξη η νέα Αρχή, ας δούμε μερικά παραδείγματα. Ένας καταναλωτής αγοράζει μια τηλεόραση από ηλεκτρονικό κατάστημα και όταν τη λαμβάνει διαπιστώνει ότι είναι ελαττωματική. Μέχρι σήμερα θα έπρεπε να ψάξει πού να απευθυνθεί και να περιμένει εβδομάδες ή και μήνες για να βρει το δίκιο του. Με τη νέα Αρχή θα υπάρχει ένας ενιαίος φορέας στον οποίο θα υποβάλει το παράπονό του και η υπόθεση θα εξετάζεται άμεσα. Αντίστοιχα, μια οικογένεια που βλέπει ότι οι τιμές στο σούπερ μάρκετ ανεβαίνουν ξαφνικά χωρίς λόγο, θα μπορεί να κάνει καταγγελία και οι ελεγκτές θα ελέγχουν όλη την αλυσίδα παραγωγής και πώλησης για να βρουν την αιτία.
Να σημειωθεί πάντως ότι η νέα Αρχή δεν θα αντικαταστήσει την Επιτροπή Ανταγωνισμού, η οποία συνεχίζει να είναι υπεύθυνη για τα καρτέλ και τις συμφωνίες που περιορίζουν τον ανταγωνισμό. Αντίθετα, θα λειτουργήσει συμπληρωματικά, ώστε να υπάρχει πλήρης κάλυψη σε όλα τα θέματα που αφορούν την αγορά. Να σημειωθεί τέλος ότι η μεταρρύθμιση αυτή βασίζεται σε παραδείγματα από χώρες όπως η Σουηδία, η Δανία και η Ιταλία, όπου αντίστοιχες αρχές έχουν φέρει θετικά αποτελέσματα.
Συνοπτικά
- Το Υπουργείο Ανάπτυξης προτείνει τη σύσταση της Εθνικής Αρχής Εποπτείας Αγοράς για την κεντρική εποπτεία της αγοράς και την προστασία των καταναλωτών.
- Η νέα αρχή θα έχει 500 υπαλλήλους και θα χρησιμοποιεί τεχνολογία για την παρακολούθηση τιμών και την καταπολέμηση παραποιημένων προϊόντων.
- Η λειτουργία της θα ξεκινήσει πριν το Πάσχα του 2026 και θα προσφέρει έναν ενιαίο φορέα για καταγγελίες και ελέγχους στην αγορά.
- Η Αρχή θα συνεργάζεται με την Επιτροπή Ανταγωνισμού, ενισχύοντας τη συνολική εποπτεία και προστασία των καταναλωτών.