Πανελλήνιες 2025: Κρυφές παγίδες, τακτικές και αλήθειες για το μηχανογραφικό – Οδηγός συμπλήρωσης

Αντίστροφα μετρά ο χρόνος προκειμένου οι υποψήφιοι των Πανελληνίων 2025 να συμπληρώσουν το μηχανογραφικό δελτίο. Πρόκειται για ένα από τα πιο κρίσιμα βήματα στην πορεία τους προς την τριτοβάθμια εκπαίδευση, η Συμβουλευτική Ψυχολόγος και Σύμβουλος Μαθησιακής και Επαγγελματικής Ανάπτυξης, Εύα Φουντουλάκη, αναλύει στο Newsbomb.gr τις συχνότερες παγίδες, τα μυστικά και τις απαραίτητες στρατηγικές για σωστές και συνειδητές επιλογές.

Το μηχανογραφικό δελτίο δεν είναι απλώς μια λίστα με σχολές. Είναι, όπως τονίζει η κυρία Εύα Φουντουλάκη, «μια πρώτη ουσιαστική απόφαση ζωής». Ωστόσο, κάθε χρόνο, ένας μεγάλος αριθμός μαθητών το συμπληρώνει «χωρίς στρατηγική, χωρίς αυτογνωσία και χωρίς πλήρη πληροφόρηση».

Όπως εξηγεί, το πιο σύνηθες και «ίσως το πιο επικίνδυνο» λάθος είναι η επιλογή σπουδών με βάση τη φήμη, το κύρος ή τη ζήτηση ορισμένων σχολών, χωρίς να εξετάζεται η προσωπική καταλληλότητα. «Πολλοί υποψήφιοι στρέφονται σε δημοφιλή τμήματα όπως η Ιατρική, η Νομική, η Ψυχολογία ή η Πληροφορική, επειδή θεωρούνται “καλές επιλογές” ή επειδή βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος. Δεν εξετάζουν όμως κατά πόσο αυτές οι κατευθύνσεις ευθυγραμμίζονται με τις ικανότητες και τις δεξιότητές τους, τις κλίσεις τους, την προσωπικότητα και τα ταλέντα τους ή τον επιθυμητό τρόπο ζωής τους», ανέφερε.

Η ίδια παραθέτει και άλλα συχνά λάθη:

• Άγνοια επαγγελματικών δικαιωμάτων
• Ιεράρχηση σχολών με βάση τα μόρια και όχι τις επιθυμίες
• Εξωτερικές πιέσεις από οικογένεια ή σχολείο
• Μη ρεαλιστικός σχεδιασμός (όπως το κόστος σπουδών ή η ανάγκη μετακόμισης)
• Επιλογές χωρίς καμία προσωπική έρευνα για το αντικείμενο σπουδών

Πώς μπορούν οι μαθητές να επιλέξουν σωστά;

Η κυρία Φουντουλάκη επισημαίνει τη σημασία των ψυχομετρικών εργαλείων. «Τα ψυχομετρικά τεστ, όπως η ψυχομετρική σειρά Ariston, αποτελούν πολύτιμα εργαλεία για τη διαδικασία επιλογής σπουδών και επαγγέλματος, γιατί βοηθούν τον μαθητή να γνωρίσει τον εαυτό του σε βάθος – κάτι που συχνά λείπει σε αυτή την ηλικία», είπε. Μέσα από την ανάλυση του Ariston, «συνδέονται οι ικανότητες, οι δεξιότητες και η προσωπικότητα του μαθητή με συγκεκριμένα επαγγέλματα και σχολές, παρέχοντας τεκμηριωμένες προτάσεις – όχι γενικές κατευθύνσεις. Έτσι, η επιλογή σχολών γίνεται με επίγνωση, αυτοπεποίθηση και ρεαλισμό», συμπλήρωσε.

Ποια κριτήρια πρέπει να ληφθούν υπόψη εκτός από τη βαθμολογία

Η αυτογνωσία είναι, κατά την κυρία Φουντουλάκη, το θεμέλιο κάθε επιτυχημένης διαδρομής. «Το να γνωρίζει κανείς τις προσωπικές του κλίσεις, τα δυνατά και αδύναμα σημεία, τις αξίες του και τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί, βοηθά στο να κάνει επιλογές που έχουν νόημα και διάρκεια. Δεν είναι οι τίτλοι σπουδών από μόνοι τους που εξασφαλίζουν την επιτυχία, αλλά η συνέπεια ανάμεσα σε αυτό που είμαστε και σε αυτό που επιλέγουμε να γίνουμε», είπε και πρόσθεσε: «Η συνειδητή επιλογή στηρίζεται επομένως όχι μόνο στη σωστή πληροφόρηση, αλλά κυρίως στη βαθιά γνώση του εαυτού – και αυτό είναι το ισχυρότερο εφόδιο που μπορεί να έχει κανείς σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο».

Σε ερώτηση για το αν υπάρχουν στρατηγικές που αυξάνουν τις πιθανότητες εισαγωγής η κυρία Φουντουλάκη απαντά καταφατικά και παραθέτει έξι στρατηγικές:

1. Ιεράρχηση βάσει προσωπικότητας και όχι μορίων
   «Οι σχολές πρέπει να δηλώνονται με σειρά πραγματικής προτίμησης, όχι “τι πιστεύω ότι πιάνω”. Το σύστημα εισαγωγής εξετάζει κάθε υποψήφιο πρώτα για την πρώτη του επιλογή, και μόνο αν δεν περάσει, προχωρά στη δεύτερη κ.ο.κ.»
2. Αξιοποίηση της γεωγραφικής διασποράς
   «Πολλά τμήματα έχουν την ίδια ονομασία αλλά λειτουργούν σε διαφορετικές πόλεις. Αν κάποιος έχει πραγματικό ταλέντο για έναν τομέα, καλό είναι να δηλώσει και τα αντίστοιχα τμήματα άλλων περιοχών, αυξάνοντας τις πιθανότητες εισαγωγής».
3. Αναζήτηση «λιγότερο κορεσμένων» τμημάτων
   «Υπάρχουν σχολές που προσφέρουν παρόμοιες επαγγελματικές διεξόδους, αλλά είναι λιγότερο γνωστές ή “της μόδας”. Αυτές συχνά έχουν χαμηλότερα μόρια, αλλά υψηλή αξία».
4. Ενημέρωση για νέα ή συγχωνευμένα τμήματα
   «Κάθε χρόνο υπάρχουν αλλαγές στον ακαδημαϊκό χάρτη: νέα τμήματα, συγχωνεύσεις ή αλλαγές ονομασίας. Η σωστή ενημέρωση μπορεί να οδηγήσει σε έξυπνες επιλογές με λιγότερο ανταγωνισμό».
5. Στρατηγική κάλυψη όλων των επιπέδων μορίων
   «Το μηχανογραφικό καλό είναι να περιλαμβάνει:
   – Πρώτες επιλογές που ταιριάζουν στον μαθητή, ακόμα κι αν είναι οριακά.
   – Ρεαλιστικές επιλογές με βάση τα μόρια.
   – Επιλογές ασφαλείας, που προσφέρουν αποδοχή αλλά με χαμηλότερα μόρια, ώστε να μη μείνει εκτός».
6. Σαφής γνώση ειδικών κατηγοριών/κριτηρίων
   «Μαθητές με αδερφό φοιτητή, κοινωνικά/εισοδηματικά κριτήρια, ποσοστά αναπηρίας κ.λπ., μπορούν να αξιοποιήσουν ειδικές κατηγορίες εισαγωγής, που επηρεάζουν την τελική κατάταξη».

Επιπλέον, συμπληρώνει πως: «Η στρατηγική συμπλήρωση δεν σημαίνει “παραχώρηση” των ονείρων, αλλά συνδυασμό ρεαλισμού και επιθυμίας. Και γι’ αυτό χρειάζεται ενημέρωση, σχεδιασμός και ιδανικά καθοδήγηση από εξειδικευμένο σύμβουλο».

Ο ρόλος γονέων και δασκάλων

«Ένας γονέας ή δάσκαλος μπορεί να παίξει καθοριστικό ρόλο στη διαδικασία συμπλήρωσης του μηχανογραφικού, όχι καθοδηγώντας τις επιλογές, αλλά στηρίζοντας τον ουσιαστικά και με σεβασμό στην προσωπικότητα του μαθητή».

Σύμφωνα με την ίδια, αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσω:

• Ενθάρρυνσης της αυτογνωσίας
• Ερωτήσεων ανοιχτού τύπου, όπως:
  – Τι του αρέσει πραγματικά;
  – Πού νιώθει ότι έχει ταλέντο;
  – Τι τον/την κινητοποιεί;

Η Εύα Φουντουλάκη, συμβούλεψε τους υποψηφίους να προσέξουν τις προθεσμίες και τη διαδικασία: «Οι υποψήφιοι πρέπει να είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί στις προθεσμίες και τις διαδικασίες υποβολής του μηχανογραφικού, γιατί οποιαδήποτε παράλειψη ή καθυστέρηση μπορεί να τους αποκλείσει από την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση».

Τα βασικά σημεία, όπως τονίζει, είναι:

• Παρακολούθηση επίσημων ανακοινώσεων
• Απόκτηση και φύλαξη προσωπικών κωδικών
• Προσωρινή και οριστική υποβολή
• Προθεσμία: Την τελευταία μέρα, το σύστημα «πέφτει»
• Έλεγχος εκτύπωσης και επιβεβαίωσης
• Διαφορετικές διαδικασίες για ειδικές κατηγορίες

«Η σωστή παρακολούθηση των προθεσμιών δεν είναι απλώς διαδικαστικό θέμα, είναι κρίσιμη ευθύνη. Ακόμα και ο καλύτερος σχεδιασμός σπουδών, αν δεν συνοδευτεί από έγκαιρη και σωστή υποβολή, μπορεί να χαθεί», τόνισε.

Μύθοι και παρανοήσεις που πρέπει να καταρριφθούν

Η κυρία Φουντουλάκη ξεκαθαρίζει τους συχνότερους μύθους γύρω από το μηχανογραφικό:

ΜΥΘΟΣ 1: «Βάζω πρώτα τις σχολές με τα πιο πολλά μόρια»
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: «Η σειρά των επιλογών πρέπει να είναι βάσει επιθυμίας, όχι βάσει μορίων».

ΜΥΘΟΣ 2: «Αν βάλω μια σχολή χαμηλά, δεν θα τη χάσω»
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: «Αν έχεις τα μόρια για μια “χαμηλότερη” επιλογή και δεν πιάσεις τις πιο πάνω, θα μπεις εκεί. Η χαμηλή θέση δεν αυξάνει τις πιθανότητες να μπεις αλλού».

ΜΥΘΟΣ 3: «Τα περσινά μόρια δείχνουν αν θα μπω»
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: «Τα μόρια δεν είναι σταθερά – εξαρτώνται από τις επιλογές των υποψηφίων και τις διαθέσιμες θέσεις κάθε χρονιά».

ΜΥΘΟΣ 4: «Οι σχολές σε μικρές πόλεις είναι κατώτερες»
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: «Πολλά περιφερειακά τμήματα έχουν πολύ καλό επιστημονικό επίπεδο, λιγότερο ανταγωνισμό, “προσωποποιημένη” διδασκαλία και περισσότερες ευκαιρίες για πρακτική άσκηση».

ΜΥΘΟΣ 5: «Το πτυχίο εξασφαλίζει δουλειά»
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: «Το πτυχίο είναι το πρώτο βήμα, όχι η εγγύηση. Η αγορά εργασίας απαιτεί εξειδίκευση, δεξιότητες, εμπειρία και διαρκή εξέλιξη».

ΜΥΘΟΣ 6: «Έχω χρόνο να το σκεφτώ… θα το κάνω τελευταία στιγμή»
ΑΠΑΝΤΗΣΗ: «Η σωστή συμπλήρωση του μηχανογραφικού χρειάζεται χρόνο, σκέψη και πληροφορία. Η βιασύνη της τελευταίας στιγμής συχνά οδηγεί σε επιπόλαιες ή βιαστικές επιλογές».

Κλείνοντας, η Εύα Φουντουλάκη επισημαίνει: «Η απομυθοποίηση του μηχανογραφικού είναι ζήτημα ενημέρωσης και ψυχραιμίας. Με σωστή καθοδήγηση και αυτογνωσία, οι μαθητές μπορούν να κάνουν σωστές επιλογές. Επιλογές που δεν περιορίζονται σε τίτλους, αλλά που ανοίγουν τον δρόμο να γίνουν εκείνοι που πραγματικά είναι. Γιατί το πιο σημαντικό δεν είναι μόνο τι θα σπουδάσουν, αλλά πώς θα εξελιχθούν μέσα από τη διαδρομή».