Ανατροπή τεκμηρίων και πόθεν έσχες με χρηματικές γονικές παροχές και δωρεές – Οι προθεσμίες, οι κίνδυνοι και οι έλεγχοι της ΑΑΔΕ

Μέχρι το τέλος του 2025 έχουν περιθώριο οι φορολογούμενοι να υποβάλουν τις δηλώσεις για χρηματικές δωρεές και γονικές παροχές, εφόσον θέλουν να καλύψουν τεκμήρια διαβίωσης ή αγορές περιουσιακών στοιχείων που δεν δικαιολογούνται από τα εισοδήματά τους. Οι δηλώσεις γίνονται ηλεκτρονικά στην πλατφόρμα myPROPERTY της ΑΑΔΕ έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025, προκειμένου να αποφευχθεί η επιβολή έξτρα φόρου λόγω «πόθεν έσχες».

Μετά την υποβολή της δήλωσης, η ΑΑΔΕ θα διασταυρώσει κάθε συναλλαγή με τα στοιχεία που αποστέλλουν οι τράπεζες. Αν δεν επιβεβαιωθεί η μεταφορά των χρημάτων ή δεν προσκομιστούν τα απαραίτητα δικαιολογητικά, χάνεται το αφορολόγητο των 800.000 ευρώ και επιβάλλεται φόρος από το πρώτο ευρώ.

Μυστικά και παγίδες

Σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο, η διαφορά μεταξύ τεκμαρτού και πραγματικού εισοδήματος μπορεί να καλυφθεί με χρηματικές γονικές παροχές ή δωρεές, αρκεί η σχετική δήλωση να υποβληθεί μέσα στο ίδιο φορολογικό έτος που έγινε η δαπάνη για την αγορά ή τη διαβίωση.

Οι φορολογούμενοι θα πρέπει να γνωρίζουν τα εξής:

• Εμπρόθεσμη δήλωση: Αν η δήλωση της γονικής παροχής ή δωρεάς έχει γίνει έως το τέλος του ίδιου έτους, τα ποσά λαμβάνονται υποχρεωτικά υπόψη από τη Φορολογική Διοίκηση.
• Εκπρόθεσμη δήλωση: Αν η δήλωση γίνει μεταγενέστερα, η ΑΑΔΕ μπορεί να αναγνωρίσει τα ποσά μόνο εφόσον αποδεικνύεται η είσπραξή τους και η νόμιμη φορολόγηση ή απαλλαγή τους.
• Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να αποδεικνύεται ότι τα χρήματα παραδόθηκαν στον δωρεοδόχο ή στο τέκνο πριν την πραγματοποίηση της σχετικής δαπάνης.
• Το αφορολόγητο όριο των 800.000 ευρώ ισχύει μόνο για μεταβιβάσεις μεταξύ προσώπων της Α’ κατηγορίας, δηλαδή συζύγων, γονέων, τέκνων και εγγονών. Αδέλφια, ανίψια και λοιποί συγγενείς δεν καλύπτονται.
• Η μεταφορά πρέπει να γίνει μέσω τραπεζικού συστήματος. Γονικές παροχές σε μετρητά, τα οποία κατατίθενται σε τραπεζικό λογαριασμό, φορολογούνται αυτοτελώς με συντελεστή 10% χωρίς αφορολόγητο όριο.
• Στις διαδοχικές δωρεές (π.χ. από τέκνο σε γονέα και στη συνέχεια σε αδελφό), η ΑΑΔΕ ελέγχει ποιος είναι ο τελικός ωφελούμενος και αν η πράξη έχει σκοπό τη φοροαποφυγή. Εφόσον διαπιστωθεί καταστρατήγηση, επιβάλλεται φόρος 20% από το πρώτο ευρώ.
• Αν και στη φάση υποβολής της δήλωσης δεν ζητείται απόδειξη του πόθεν έσχες του δωρητή, αυτό ελέγχεται μεταγενέστερα.
• Σε περίπτωση μεταφοράς χρηματικού ποσού προς κοινό λογαριασμό του τέκνου/δωρεοδόχου με τρίτο πρόσωπο, η αποδεδειγμένη «χρήση» του χρηματικού ποσού της γονικής παροχής/δωρεάς από το τέκνο/δωρεοδόχο και όχι από το τρίτο πρόσωπο αποτελεί αντικείμενο ελέγχου. Στην περίπτωση που αποδεικνύεται η «χρήση» του χρηματικού ποσού από το τρίτο πρόσωπο, επιβάλλεται φόρος δωρεάς.
• Η ανάληψη χρηματικού ποσού από κοινό λογαριασμό από συνδικαιούχο αυτού, ο οποίος δεν έχει συνεισφέρει στον λογαριασμό και χρησιμοποιεί το χρηματικό ποσό για λογαριασμό του, θεωρείται δωρεά. Στην περίπτωση αυτή, η εφορία μπορεί να διενεργήσει έλεγχο, εάν διαπιστώσει ότι άτομο που συμμετέχει σε κοινό λογαριασμό κάνει ανάληψη ή μεταφορά ποσού σε άλλον λογαριασμό, ποσού το οποίο υπερβαίνει τη συνεισφορά του στον κοινό λογαριασμό. Στις περιπτώσεις αυτές και εφόσον το ποσό είναι μεγάλο, μπορεί να θεωρηθεί δωρεά ή γονική παροχή. Τότε θα πρέπει να υποβληθεί σχετική δήλωση στην πλατφόρμα myProperty της ΑΑΔΕ, ώστε να φορολογηθεί ή να απαλλαγεί.