Το νέο σχέδιο νόμου για τη δημιουργία της Ανεξάρτητης Αρχής Εποπτείας της Αγοράς και Προστασίας του Καταναλωτή προωθεί τη διαφάνεια στις τιμές των νωπών προϊόντων, όπως οπωροκηπευτικά και κρέατα, μέσω ειδικής σήμανσης που θα αποτυπώνει την πορεία της τιμής από τον παραγωγό έως το ράφι. Στόχος είναι να αποτραπούν αδικαιολόγητες ανατιμήσεις και να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη των καταναλωτών στην αγορά.
Η νέα Αρχή θα εποπτεύει την εφαρμογή του μέτρου, ενώ μέχρι την ολοκλήρωσή της, τον έλεγχο θα συνεχίσει η Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου της Αγοράς. Η ρύθμιση αναμένεται να ενισχύσει την υγιή λειτουργία της αγοράς και να παρέχει στους καταναλωτές τη δυνατότητα να λαμβάνουν πιο συνειδητές και δίκαιες αποφάσεις αγοράς.
Διαβάστε αναλυτικά
Σημαντικές αλλαγές έρχονται το επόμενο διάστημα στον τρόπο με τον οποίο οι καταναλωτές θα ενημερώνονται για τις τελικές τιμές των νωπών προϊόντων, όπως είναι τα οπωροκηπευτικά και τα κρέατα, που πωλούνται τόσο στα σούπερ μάρκετ όσο και σε άλλα σημεία λιανικής πώλησης.
Σύμφωνα με διάταξη που συμπεριλήφθηκε στο νέο σχέδιο νόμου για τη δημιουργία της Ανεξάρτητης Αρχής Εποπτείας της Αγοράς και Προστασίας του Καταναλωτή, οι λιανέμποροι θα πρέπει πλέον να γνωστοποιούν με ειδική σήμανση πώς διαμορφώνεται η τελική τιμή αυτών των προϊόντων. Η σήμανση αυτή θα αποτυπώνει βήμα – βήμα την πορεία της τιμής από το χωράφι μέχρι το ράφι, δηλαδή από τον παραγωγό έως τον τελικό καταναλωτή. Με αυτόν τον τρόπο, θα μπορούμε να γνωρίζουμε όχι μόνο πόσο κοστίζει ένα προϊόν, αλλά και πώς φτάνει να κοστίζει τόσο.
Η παρέμβαση αυτή είχε αναφερθεί δημόσια τους προηγούμενους μήνες από τον υπουργό Ανάπτυξης Τάκη Θεοδωρικάκο, ο οποίος είχε επισημάνει ότι στόχος είναι να αποτραπούν αδικαιολόγητες ανατιμήσεις στην αγορά, φαινόμενο που έχει παρατηρηθεί ιδιαίτερα στα προϊόντα που προέρχονται από τη γη και αποτελούν βασικό μέρος της καθημερινής διατροφής των πολιτών. Με την ένταξή της στο νομοσχέδιο, η ρύθμιση πλέον παίρνει μορφή και θα βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση έως τις 11 Νοεμβρίου.
Ειδικότερα, το άρθρο 47 του σχεδίου νόμου αναφέρει χαρακτηριστικά πως «στις επιχειρήσεις λιανικού εμπορίου αναγράφονται, κατά τρόπο προσήκοντα και ευκρινή, τα στοιχεία από τα οποία προκύπτει η πορεία διαμόρφωσης της τελικής τιμής προϊόντος σε νωπά προϊόντα, με σκοπό την προστασία του καταναλωτικού κοινού και τη διαφύλαξη του υγιούς ανταγωνισμού». Πρόκειται για μια φράση που αποτυπώνει την ουσία του μέτρου: ο καταναλωτής δεν πρέπει να βλέπει απλώς μια τελική τιμή, αλλά να έχει δυνατότητα να γνωρίζει πώς αυτή προέκυψε.
Το μέτρο αυτό δεν απευθύνεται μόνο στους καταναλωτές, αλλά και στην ίδια τη λειτουργία της αγοράς
Το ενδιαφέρον είναι ότι το μέτρο αυτό δεν απευθύνεται μόνο στους καταναλωτές, αλλά και στην ίδια τη λειτουργία της αγοράς. Όταν οι τιμές γίνονται διαφανείς, μειώνονται οι δυνατότητες για πρακτικές που οδηγούν σε υπερβολικές επιβαρύνσεις και οι επιχειρήσεις που λειτουργούν με συνέπεια και δικαιοσύνη αποκτούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Η αγορά γίνεται πιο καθαρή και πιο ευθύγραμμη.
Αρμόδια για τον έλεγχο της εφαρμογής του μέτρου θα είναι η νέα Ανεξάρτητη Αρχή Εποπτείας της Αγοράς και Προστασίας του Καταναλωτή. Ωστόσο, μέχρι να ολοκληρωθεί η συγκρότησή της, τον ρόλο της εποπτείας θα συνεχίσει να ασκεί η Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου της Αγοράς (ΔΙΜΕΑ), η οποία μέχρι σήμερα διενεργεί ελέγχους για φαινόμενα αισχροκέρδειας, παραπλανητικών πρακτικών και παραβάσεων τιμολογιακής πολιτικής. Η νέα Αρχή θα προέλθει από τη συνένωση υφιστάμενων υπηρεσιών και αρμοδιοτήτων, με στόχο τη δημιουργία ενός ενιαίου και πιο αποτελεσματικού μηχανισμού προστασίας του καταναλωτή. Θα στελεχωθεί με 500 άτομα, εκ των οποίων τα 300 θα είναι ελεγκτές, και θα λειτουργεί με σύγχρονα ψηφιακά μέσα για συνεχή εποπτεία τόσο της φυσικής αγοράς όσο και του ηλεκτρονικού εμπορίου. Ο ρόλος της δεν θα είναι μόνο ελεγκτικός, αλλά και ενημερωτικός, ώστε ο πολίτης να γνωρίζει τι δικαιώματα έχει και πώς μπορεί να τα διεκδικήσει.
Ωστόσο, για να εφαρμοστεί στην πράξη η νέα σήμανση, θα εκδοθεί ειδική υπουργική απόφαση που θα καθορίζει με ακρίβεια τις λεπτομέρειες: ποιες επιχειρήσεις θα καλύπτονται, από πότε ξεκινά η υποχρέωση για την κάθε κατηγορία, ποια προϊόντα θα εντάσσονται στο μέτρο, πώς θα αποτυπώνεται η διαδρομή της τιμής πάνω στην ετικέτα και ποιες κυρώσεις θα προβλέπονται σε περίπτωση μη συμμόρφωσης. Είναι βέβαιο ότι η αγορά θα χρειαστεί προσαρμογή, τόσο τεχνική όσο και λειτουργική, για να μπορέσουν οι επιχειρήσεις να παρουσιάζουν έγκυρα και ακριβή στοιχεία.
Το ερώτημα για τους πολίτες, ωστόσο, είναι το εξής: τι αλλάζει εν τέλει για εμάς; Εάν εφαρμοστεί το μέτρο όπως προβλέπει το νομοθέτημα, τότε θα έχουμε μεγαλύτερη διαφάνεια. Ο καταναλωτής θα έχει πλέον τη δυνατότητα να ελέγχει στην πράξη αν ένα προϊόν έχει ακριβύνει επειδή άλλαξε το κόστος παραγωγής, μεταφοράς, συντήρησης, ή αν η αύξηση προέκυψε απλώς από εμπορική πρακτική που δεν συνδέεται με την πραγματική αξία του προϊόντος. Αυτό σημαίνει ότι ο αγοραστής μπορεί να συγκρίνει πιο δίκαια, να αποφασίζει πιο συνειδητά και να αποφεύγει τις περιπτώσεις όπου η τιμή δεν αντανακλά την πραγματικότητα. Σε μια περίοδο όπου η ακρίβεια επηρεάζει έντονα το οικογενειακό εισόδημα, η δυνατότητα αυτή δεν είναι αν μη τι άλλο ασήμαντη, αφού δίνει στον πολίτη ένα εργαλείο ελέγχου, ενισχύει την εμπιστοσύνη προς τους κανόνες της αγοράς και δημιουργεί πίεση για πιο ορθολογική διαμόρφωση των τιμών.
Συνοπτικά
- Το νέο σχέδιο νόμου για τη σήμανση των νωπών προϊόντων προάγει τη διαφάνεια στην πορεία τιμής από τον παραγωγό έως τον καταναλωτή.
- Η Ανεξάρτητη Αρχή Εποπτείας της Αγοράς θα ελέγχει την εφαρμογή του μέτρου και θα παρέχει ενημέρωση στους καταναλωτές για τα δικαιώματά τους.
- Η σήμανση θα βοηθά τους καταναλωτές να κατανοούν τις αιτίες των τιμών και να κάνουν πιο συνειδητές αγορές.
- Η ρύθμιση αναμένεται να ενισχύσει τον υγιή ανταγωνισμό και να περιορίσει αδικαιολόγητες ανατιμήσεις στην αγορά.