Το 2024, τα ελληνικά νοικοκυριά ξόδεψαν 4 δισεκατομμύρια ευρώ περισσότερα από το διαθέσιμο εισόδημά τους, ενισχύοντας την τάση της αρνητικής αποταμίευσης. Παρά την αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος κατά 4,5%, η καταναλωτική δαπάνη αυξήθηκε κατά 4,6%, με αποτέλεσμα η αποταμίευση να παραμείνει σε αρνητικό επίπεδο (-2,5%).
Η Ελλάδα είναι τελευταία στην αποταμίευση μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ, με βασικούς λόγους να αναφέρονται το υψηλό κόστος στέγης και η φοροδιαφυγή. Οι συνταξιούχοι αποταμιεύουν περισσότερο, ενώ η μέση ετήσια αποταμίευση είναι μόλις 1.076 ευρώ.
Παράλληλα, η καθαρή λήψη δανείων από το εξωτερικό αυξήθηκε ελαφρώς το 2024.
Διαβάστε αναλυτικά
Ούτε ένα, ούτε δύο, αλλά τέσσερα δισεκατομμύρια περισσότερα από το διαθέσιμο εισόδημά τους ξόδεψαν τα νοικοκυριά το 2024 είτε «τρώγοντας» από τις αποταμιεύσεις παλαιότερων ετών είτε με δάνεια. Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ καταγράφουν μεγαλύτερη αύξηση της τελικής καταναλωτικής δαπάνης σε σύγκριση με το διαθέσιμο εισόδημα και μία συνέχεια στη μακροχρόνια τάση της αρνητικής αποταμίευσης στη χώρα.
Συγκεκριμένα, η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών ιδρυμάτων που εξυπηρετούν νοικοκυριά αυξήθηκε το 2024 κατά 4,6% σε σύγκριση με την αντίστοιχη περίοδο του 2023. Το διαθέσιμο εισόδημα αυξήθηκε κατά 4,5% το περασμένο έτος σε σχέση με το 2023.
Σε απόλυτους αριθμούς, το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών διαμορφώθηκε το 2024 σε 158,6 δισ. ευρώ από 151,7 δισ. ευρώ το 2023 ενώ η τελική καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών από 155,4 δισ. ευρώ το 2023 έφτασε σε 162,6 δισ. ευρώ το 2024. Δηλαδή, ξοδέψαμε 4 δισ. περισσότερα από τα εισοδήματά μας.
Χάνεται το στοίχημα της αποταμίευσης
Την ίδια ώρα, σε αρνητικό έδαφος κινήθηκε η αποταμίευση και το 2024 σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, που χτυπούν για άλλη μια φορά «καμπανάκι». Το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών και των μη κερδοσκοπικών οργανισμών που εξυπηρετούν νοικοκυριά διαμορφώθηκε πέρυσι στο -2,5% έναντι -2,4% το 2023 ενώ το 2022 είχε κάνει «βουτιά» 5%.
Η Ελλάδα βρίσκεται σταθερά σε αρνητικό έδαφος από το 2012, με εξαίρεση τη διετία 2020-2021, οπότε λόγω πανδημίας είχε βυθιστεί η κατανάλωση. Διευκρινίζεται ότι το ποσοστό αποταμίευσης των νοικοκυριών ορίζεται ως η ακαθάριστη αποταμίευση προς το ακαθάριστο διαθέσιμο εισόδημα.
Γιατί δεν αποταμιεύουμε
Σύμφωνα με τη μελέτη του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΟΠΑ) που χρηματοδότησε η Eurobank, η Ελλάδα είναι τελευταία μεταξύ των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ στην αποταμίευση. Η μέση ετήσια αποταμίευση στην Ελλάδα ανέρχεται στα 1.076 ευρώ. Όμως είναι αρνητική για τα νοικοκυριά με δύο ενήλικες και παιδιά (-2.159 ευρώ). Επιπλέον, πιο πολύ αποταμιεύουν οι συνταξιούχοι (2.248 ευρώ ετησίως). Οι μισθωτοί αποταμιεύουν 542 ευρώ και οι αυτοαπασχολούμενοι 63 ευρώ.
Κύριες αιτίες της χαμηλής αποταμίευσης αναφέρονται:
- Οι υψηλές συντάξεις που υπήρχαν μέχρι το 2010.
- Το υψηλό κόστος στέγης.
- Οι μεταβιβάσεις πλούτου και κυρίως οι γονικές παροχές ακινήτων έχουν αρνητική επίπτωση στην αποταμίευση, καθώς η απόκτηση κατοικίας είναι βασικό κίνητρο για την αποταμίευση.
- Η φοροδιαφυγή που είναι πιο εκτεταμένη μεταξύ των αυτοαπασχολούμενων.
Αναφορικά με τις επενδύσεις του τομέα των μη χρηματοοικονομικών εταιρειών, που ορίζεται ως ο ακαθάριστος σχηματισμός παγίου κεφαλαίου προς την ακαθάριστη προστιθέμενη αξία, ήταν στο 25,2% το 2024 σε σύγκριση με 25,1% το 2023.
Το 2024 η συνολική οικονομία παρουσίασε καθαρή λήψη δανείων 13 δισ. ευρώ σε σχέση με την αλλοδαπή σε σύγκριση με το 2023 που η καθαρή λήψη δανείων ανερχόταν σε 12,6 δισ. ευρώ.
Συνοπτικά
- Το 2024, τα ελληνικά νοικοκυριά ξόδεψαν 4 δισεκατομμύρια ευρώ περισσότερα από το διαθέσιμο εισόδημά τους, συνεχίζοντας την αρνητική αποταμίευση. Η αποταμίευση παρέμεινε στο -2,5%, με την Ελλάδα να κατατάσσεται τελευταία στον ΟΟΣΑ σε αυτόν τον τομέα. Οι συνταξιούχοι αποταμιεύουν περισσότερο, ενώ οι οικογένειες με παιδιά παρουσιάζουν αρνητική αποταμίευση. Το 2024, η καθαρή λήψη δανείων από το εξωτερικό αυξήθηκε ελαφρώς, φτάνοντας τα 13 δισεκατομμύρια ευρώ.