Προ των πυλών μεταρρυθμίσεις στους «πράσινους» φόρους

Η πράσινη φορολογία περνά από το μικροσκόπιο του Υπουργείου Οικονομικών, καθώς επανασχεδιάζεται το σύστημα περιβαλλοντικών φόρων, ενώ στο τραπέζι μπαίνουν αλλαγές και στα κίνητρα που θα κατευθύνουν επιχειρήσεις και πολίτες σε πιο βιώσιμες πρακτικές.

Το σχέδιο, που συνδέεται άμεσα με τους ευρωπαϊκούς στόχους για το κλίμα, προβλέπει παρεμβάσεις για ενίσχυση των δράσεων για την πράσινη μετάβαση, αλλά και την παροχή νέων κινήτρων ώστε επιχειρήσεις και πολίτες να στραφούν σε πιο υπεύθυνες πρακτικές.

Η χάραξη της πράσινης φορολογίας θα γίνει με οδηγό τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Το νέο πλαίσιο θα πρέπει να συνδυάζει οικονομική βιωσιμότητα, περιβαλλοντική αποτελεσματικότητα και κοινωνική δικαιοσύνη, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που έχει αναλάβει η χώρα.

Τα έσοδα

Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, το 2023 τα έσοδα από περιβαλλοντικούς φόρους ανήλθαν σε 9,257 δισ. ευρώ, σημειώνοντας μείωση 24,4% σε σχέση με το 2022. Από αυτά, 6,184 δισ. ευρώ πλήρωσαν οι επιχειρήσεις και 3,072 δισ. ευρώ τα νοικοκυριά και οι μη μόνιμοι κάτοικοι. Οι ενεργειακοί φόροι παραμένουν η «μερίδα του λέοντος» με 7,547 δισ. ευρώ.

Σημειώνεται ότι στα τέλη του περασμένου έτους το Υπουργείο Οικονομικών συγκρότησε ειδική ομάδα εργασίας με αποστολή να καταγράψει τους πράσινους φόρους και τα περιβαλλοντικά τέλη που εφαρμόζονται σήμερα, να εντοπίσει τις βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες ανάγκες και να σχεδιάσει μια επαρκή, αποτελεσματική και αποδοτική πράσινη φορολογική μεταρρύθμιση.

Ο «χάρτης» των πράσινων φόρων

Η σημερινή λίστα με τους πράσινους φόρους περιλαμβάνει:

• Tο τέλος ανακύκλωσης για τα προϊόντα, η συσκευασία των οποίων περιέχει πολυβινυλοχλωρίδιο (PVC), ύψους 0,08 ευρώ προ ΦΠΑ ανά τεμάχιο προϊόντος.
• Το περιβαλλοντικό τέλος ύψους 0,07 ευρώ προ ΦΠΑ ανά τεμάχιο πλαστικής σακούλας μεταφοράς.
• Το Τέλος Ανθεκτικότητας στην Κλιματική Κρίση, που αντικατέστησε το Φόρο Διαμονής και επιβάλλεται ανά ημερήσια χρήση και ανά δωμάτιο ή διαμέρισμα, βαρύνει τον διαμένοντα, που έκανε χρήση του δωματίου ή του διαμερίσματος.
• Την εισφορά προστασίας του περιβάλλοντος για τα πλαστικά προϊόντα που διατίθενται ως συσκευασία των τροφίμων και των ποτών, ύψους 0,04 ευρώ προ ΦΠΑ ανά τεμάχιο.
• Το πράσινο τέλος ύψους 30 ευρώ ανά χιλιόλιτρο επί του πετρελαίου εσωτερικής καύσης (diesel). Το τέλος επιβάλλεται κατά τον τελωνισμό και τα έσοδα πάνε για τη χρηματοδότηση πράσινων έργων και δράσεων που συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών ρύπων, στο πλαίσιο των ενεργειακών και κλιματικών στόχων έως το έτος 2030, όπως αυτοί προσδιορίζονται στο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα.
• Το έκτακτο περιβαλλοντικό τέλος στα εισαγόμενα μεταχειρισμένα οχήματα παλαιού τύπου με βάση την κατηγοριοποίηση των εκπομπών καυσαερίων.
• Tο τέλος ταξινόμησης ανάλογα με την εκπεμπόμενη μάζα διοξειδίου του άνθρακα (CO2) και με τις προδιαγραφές του ευρωπαϊκού προτύπου εκπομπών ρύπων (Euro) που πληρούν εκ κατασκευής τα οχήματα με τελευταία ημερομηνία ταξινόμησης ως προς την πρώτη ταξινόμηση.
• Τα τέλη κυκλοφορίας βάσει εκπομπών CO₂. Για οχήματα που ταξινομήθηκαν από 1/11/2010 έως 31/12/2020 υπολογίζονται αποκλειστικά με βάση τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, ενώ για οχήματα που ταξινομούνται μετά την 1/1/2021 εφαρμόζεται νέα κλίμακα με αυστηρότερα κριτήρια.