Το άρθρο αναλύει την αυξημένη εξάρτηση της Ελλάδας από τους έμμεσους φόρους, παρά τις προσπάθειες για φορολογικές ελαφρύνσεις και κίνητρα επενδύσεων, όπως καταγράφεται στην έκθεση του ΟΟΣΑ για το 2022. Η χώρα διατηρεί υψηλά επίπεδα έμμεσων φόρων, επιβαρύνοντας νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ενώ παράλληλα εισάγει στοχευμένες μεταρρυθμίσεις για ενίσχυση της συμμόρφωσης και τόνωση της οικονομίας.
Συγκεκριμένα, έχουν ληφθεί μέτρα για τη φορολογική απαλλαγή εισοδημάτων από βραχυχρόνιες μισθώσεις, επενδυτικά κίνητρα για νεοσύστατες επιχειρήσεις και αναστολές φόρων στον τομέα των ακινήτων. Επίσης, αναφέρονται μέτρα για την ενίσχυση των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και τη διαχείριση των φορολογικών ζημιών.
Διαβάστε αναλυτικά
Η φορολογική πολιτική στην Ελλάδα εξακολουθεί να στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στους έμμεσους φόρους, παρά τις προσπάθειες για επιμέρους μειώσεις και στοχευμένες ελαφρύνσεις. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΟΟΣΑ, η χώρα μας διατηρεί πρωταγωνιστική θέση στην Ευρώπη όσον αφορά το βάρος των έμμεσων φόρων, ενώ ταυτόχρονα ενεργοποιεί μια σειρά παρεμβάσεων για να ενισχύσει τη συμμόρφωση, να στηρίξει τις επενδύσεις και να τονώσει την αγορά ακινήτων.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης Tax Policy Reforms του ΟΟΣΑ (για το 2022), παρά τις μειώσεις φόρων η συνολική φορολογική επιβάρυνση για νοικοκυριά και επιχειρήσεις αυξήθηκε με τη χώρα μας να συνεχίζει να στηρίζεται σε υψηλούς έμμεσους φόρους που βαραίνουν νοικοκυριά και κατανάλωση και παράλληλα να ενεργοποιεί στοχευμένα μέτρα ελάφρυνσης και κίνητρα για επενδύσεις, καινοτομία και παρεμβάσεις στην αγορά ακινήτων.
Συνολικά, οι χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ, το 2022 κινήθηκαν σε διαφορετικές κατευθύνσεις. Δεκαοκτώ κράτη βασίστηκαν κυρίως στη φορολογία εισοδήματος, έντεκα στους φόρους κατανάλωσης, ενώ σε εννέα χώρες οι φόροι κατανάλωσης από κοινού με τον ΦΠΑ αποτελούσαν την κυρίαρχή πηγή εσόδων. Αντίθετα, οι φόροι ακίνητης περιουσίας και οι φόροι μισθωτών υπηρεσιών αντιπροσώπευαν μικρό ποσοστό των φορολογικών εσόδων στις περισσότερες χώρες του ΟΟΣΑ το 2022.
Η εικόνα της Ελλάδας
Σύμφωνα με την έκθεση του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα ότι ήταν μεταξύ των χωρών που προχώρησαν το 2024 σε ευνοϊκές φορολογικές μεταρρυθμίσεις για ορισμένες κατηγορίες εισοδημάτων όπως η φορολογική απαλλαγή στα φιλοδωρήματα έως 300 ευρώ το μήνα και η εφαρμογή ενιαίου φορολογικού συντελεστή 22% στις αμοιβές των γιατρών που βρίσκονται σε υπηρεσία.
Στα μέτρα που ξεχωρίζουν είναι η κατάργηση τέλους επιτηδεύματος για τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενων και οι βελτιώσεις στο ελάχιστο τεκμαρτό εισόδημα των επαγγελματιών με βασικότερη τη θέσπιση μείωσης 50% του τεκμαρτού εισοδήματος των αυτοαπασχολούμενων που κατοικούν σε δήμους με λιγότερους από 1.500 κατοίκους.
Η Ελλάδα, η Χιλή και το Περού εισήγαγαν φορολογικά μέτρα για την αύξηση της συμμόρφωσης. Συγκεκριμένα η Ελλάδα, εισήγαγε εκπτώσεις για τους φορολογούμενους που καταβάλλουν τον οφειλόμενο φόρο τους έως την προθεσμία για την πρώτη δόση. Εφαρμόζεται έκπτωση 2-4% στο συνολικό ποσό του φόρου και σε άλλες βεβαιωμένες οφειλές, ανάλογα με την ημερομηνία υποβολής της φορολογικής δήλωσης.
Στον τομέα των ακινήτων, η Ελλάδα εισήγαγε τριετή φοροαπαλλαγή για τα εισοδήματα που προέρχονται από ενοικίαση ακινήτων τα οποία ήταν κενά ή βρίσκονται στη βραχυχρόνια μίσθωση ενώ επιπλέον παρατάθηκε η προσωρινή αναστολή της φορολογίας κεφαλαιακών κερδών από συναλλαγές ακινήτων.
Παράλληλα, ο ΦΠΑ στις νέες οικοδομές «πάγωσε» έως τις 31 Δεκεμβρίου 2025 ενώ διπλασιάστηκε και διαμορφώθηκε στο 20% η έκπτωση στον ΕΝΦΙΑ για τους φορολογούμενους που ασφαλίζουν τις κατοικίες τους αξίας έως 500.000 ευρώ έναντι φυσικών καταστροφών (σεισμός, πυρκαγιά, πλημμύρα).
Επενδύσεις
Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε από πολλές χώρες στην τόνωση των επενδύσεων και στην ανάπτυξη μέσω νέων ή πιο γενναιόδωρων φορολογικών κινήτρων. Η Ελλάδα ενίσχυσε τα φορολογικά κίνητρά της για τους angel investors για την τόνωση της χρηματοδότησης νεοσύστατων επιχειρήσεων και της καινοτομίας. Το μέγιστο ποσό έκπτωσης από το φορολογητέο εισόδημα τριπλασιάστηκε – από 300.000 ευρώ σε 900.000 ευρώ – καλύπτοντας έως και 50% του κεφαλαίου που επενδύεται σε νεοσύστατες επιχειρήσεις.
Ως προς τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η Ελλάδα μείωσε το ελάχιστο όριο μετοχικού κεφαλαίου για τις νεοσύστατες συνεργασίες ΜμΕ από 125.000 ευρώ σε 100.000 ευρώ για να εξασφαλίσει φορολογική απαλλαγή 30% επί των κερδών, ενώ παράλληλα εισήγαγε τη δυνατότητα για τις ΜμΕ να μεταφέρουν φορολογικές ζημίες από επιχειρηματικούς μετασχηματισμούς.
Από την 1η Ιανουαρίου 2024, οι νομικές οντότητες που ενοικιάζουν ένα ή περισσότερα ακίνητα και τα φυσικά πρόσωπα που ενοικιάζουν περισσότερα από δύο ακίνητα για βραχυπρόθεσμη διαμονή (π.χ. μέσω ψηφιακών πλατφορμών) υπόκεινται πλέον στον συντελεστή ΦΠΑ 13%. Παράλληλα, αυξήθηκε το τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση για ξενοδοχεία και καταλύματα το οποίο που συνδέεται με τη διαμονή τουριστών.
Συνοπτικά
- Η Ελλάδα διατηρεί υψηλά επίπεδα έμμεσων φόρων, επιβαρύνοντας νοικοκυριά και επιχειρήσεις, παρά τις φορολογικές ελαφρύνσεις που έχουν εφαρμοστεί.
- Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, οι πρόσφατες φορολογικές μεταρρυθμίσεις περιλαμβάνουν απαλλαγές για εισοδήματα από βραχυχρόνιες μισθώσεις και κίνητρα για νεοσύστατες επιχειρήσεις.
- Η χώρα εισάγει εκπτώσεις για φορολογούμενους που πληρώνουν έγκαιρα τους φόρους τους, ενώ παράλληλα παρέχει φοροαπαλλαγές στον τομέα των ακινήτων.
- Η Ελλάδα ενισχύει τα φορολογικά κίνητρα για επενδύσεις, ειδικά σε νεοσύστατες επιχειρήσεις και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με στόχο την τόνωση της οικονομίας.