“Οι δασμοί του Τραμπ θεωρήθηκαν παράνομοι – Τι έπεται”

Ένα ομοσπονδιακό εφετείο των Ηνωμένων Πολιτειών έκρινε ότι οι περισσότεροι από τους δασμούς που επέβαλε ο Ντόναλντ Τραμπ ήταν παράνομοι. Πρόκειται για τους λεγόμενους «ανταποδοτικούς» δασμούς, που εφαρμόστηκαν σχεδόν σε κάθε χώρα με την οποία οι ΗΠΑ είχαν εμπορικές σχέσεις. Το δικαστήριο έκρινε ότι αυτοί επιβλήθηκαν κατά παράβαση του νόμου περί διεθνών οικονομικών εξουσιών έκτακτης ανάγκης (International Emergency Economic Powers Act – IEEPA).

Η απόφαση επιβεβαίωσε προηγούμενη κρίση του Δικαστηρίου Διεθνούς Εμπορίου, απορρίπτοντας το βασικό νομικό επιχείρημα του Τραμπ. Οι δασμοί δεν αποσύρονται άμεσα, αλλά θα παραμείνουν σε ισχύ μέχρι τις 14 Οκτωβρίου, ώστε να δοθεί η δυνατότητα έφεσης στο Ανώτατο Δικαστήριο.

Τι προβλέπει ο νόμος IEEPA

Ο IEEPA, νόμος του 1977, επιτρέπει στον πρόεδρο των ΗΠΑ να λαμβάνει οικονομικά μέτρα όταν υπάρχει «ασυνήθιστη και εξαιρετική απειλή» για την εθνική ασφάλεια, την εξωτερική πολιτική ή την οικονομία της χώρας, προερχόμενη εν όλω ή εν μέρει από το εξωτερικό. Έχει χρησιμοποιηθεί επανειλημμένα, τόσο από τον Ομπάμα όσο και από τον Μπάιντεν, κυρίως για την επιβολή κυρώσεων (όπως κατά της Ρωσίας μετά την προσάρτηση της Κριμαίας ή την εισβολή στην Ουκρανία).

Ωστόσο, το εφετείο ξεκαθάρισε ότι ο IEEPA δεν προβλέπει τη δυνατότητα επιβολής δασμών ή φόρων. Ο νόμος δεν αναφέρεται καθόλου σε τελωνειακούς δασμούς και δεν παρέχει στον πρόεδρο τέτοιες φορολογικές εξουσίες, οι οποίες βάσει Συντάγματος ανήκουν στο Κογκρέσο.

Η αντίδραση του Τραμπ και το πολιτικό διακύβευμα

Ο Ντόναλντ Τραμπ αντέδρασε έντονα στην απόφαση, την οποία χαρακτήρισε στο Truth Social ως «καταστροφή για τις Ηνωμένες Πολιτείες» και το εφετείο ως «άκρως κομματικοποιημένο». Δήλωσε ότι η απόφαση, αν παραμείνει σε ισχύ, θα «καταστρέψει κυριολεκτικά» τη χώρα.

Η υπόθεση, όπως αναφέρει η ανάλυση του BBC, έχει ισχυρό πολιτικό αντίκτυπο. Αν το Ανώτατο Δικαστήριο ανατρέψει την απόφαση, θα ενισχυθεί το επιχείρημα του Τραμπ ότι μπορεί να ενεργεί «μονομερώς» για να προστατεύσει την οικονομία. Αν όμως επικυρωθεί η απόφαση, θα περιοριστεί η ερμηνεία των προεδρικών εξουσιών και θα αποτελέσει σοβαρό πλήγμα στο οικονομικό του αφήγημα.

Οι επιπτώσεις στην οικονομία και το παγκόσμιο εμπόριο

Η οικονομολόγος Λίντα Γιούε από το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης σημείωσε ότι η αβεβαιότητα που δημιουργείται μπορεί να οδηγήσει χώρες και επιχειρήσεις στο να αναβάλουν ή να αναθεωρήσουν εμπορικές τους σχέσεις με τις ΗΠΑ. Αυτό ενδέχεται να έχει άμεσο αντίκτυπο στην οικονομική δραστηριότητα.

Αν η απόφαση δεν ανατραπεί, οι ΗΠΑ μπορεί να κληθούν να επιστρέψουν δισεκατομμύρια δολάρια που έχουν εισπράξει από εισαγωγικούς δασμούς. Παράλληλα, τίθεται σε αμφισβήτηση η ισχύς υφιστάμενων συμφωνιών με χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα. Οι εμπορικές διαπραγματεύσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη ενδέχεται να παγώσουν.

Το επόμενο βήμα

Το πιθανότερο είναι η υπόθεση να φτάσει στο Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, το οποίο έχει συντηρητική πλειοψηφία (έξι από τους εννέα δικαστές έχουν διοριστεί από Ρεπουμπλικανούς, οι τρεις από τον ίδιο τον Τραμπ). Αν και αυτό φαίνεται ευνοϊκό για τον Τραμπ, το δικαστήριο στο παρελθόν έχει δείξει επιφυλακτικότητα απέναντι σε προεδρικές υπερβάσεις, όπως στην περίπτωση των ρυθμίσεων για την κλιματική αλλαγή ή την ακύρωση φοιτητικού χρέους από την κυβέρνηση Μπάιντεν.

Ποιοι δασμοί παραμένουν σε ισχύ

Οι «ανταποδοτικοί» δασμοί του Τραμπ θα ισχύουν μέχρι τις 14 Οκτωβρίου, οπότε και θα καταργηθούν αν δεν υπάρξει νέα απόφαση από το Ανώτατο Δικαστήριο. Ωστόσο, δεν επηρεάζονται οι δασμοί που έχουν επιβληθεί σε προϊόντα όπως χάλυβας, αλουμίνιο και χαλκός, οι οποίοι βασίζονται σε διαφορετικό νομικό πλαίσιο και παραμένουν ενεργοί.