Το άρθρο αναφέρεται στις προτεινόμενες αλλαγές στο κληρονομικό δίκαιο της Ελλάδας, οι οποίες περιλαμβάνουν αύξηση του ποσοστού κληρονομίας για τους συζύγους από 25% σε 33%, ενώ οι σύντροφοι χωρίς γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης παραμένουν εκτός κληρονομιάς αν δεν υπάρχει διαθήκη.
Εισάγεται επίσης ο θεσμός των κληρονομικών συμβάσεων, επιτρέποντας στους διαθέτες να συμφωνούν εκ των προτέρων με τους κληρονόμους για τη διανομή της περιουσίας, προάγοντας την ελευθερία διάθεσης και διευκολύνοντας τη διαχείριση επιχειρήσεων.
Ένα από τα ζητήματα που παραμένουν ανοιχτά είναι η διαχείριση των χρεών της κληρονομιάς, καθώς η επιτροπή εξετάζει την πιθανότητα διατήρησης της κληρονομιάς ως ξεχωριστής περιουσίας για την αποπληρωμή χρεών.
Διαβάστε αναλυτικά
Αλλαγές στο κληρονομικό δίκαιο ετοιμάζει η ειδική επιτροπή υπό τον καθηγητή Απόστολο Γεωργιάδη και η πρότασή της αναμένεται να παραδοθεί στο υπουργείο Δικαιοσύνης μέσα στον Σεπτέμβριο.
Μία από τις αλλαγές στις οποίες έχει καταλήξει η επιτροπή για την αναμόρφωση του κληρονομικού δικαίου προβλέπει ότι το ένα τρίτο της περιουσίας, από 25% σήμερα, θα κληρονομεί ο σύζυγος από τον εκλιπόντα σύζυγό του, αφήνοντας τα δύο τρίτα στα παιδιά, σύμφωνα με ρεπορτάζ της εφημερίδας «Καθημερινή». Αυτό που λαμβάνεται υπόψη, μεταξύ άλλων, είναι ότι συνήθως ο/η σύζυγος χρήζει μεγαλύτερης προστασίας λόγω ηλικίας.
Επίσης, εάν δικαιούχος αποκλειστεί από τη νόμιμη μοίρα, μπορεί να ζητήσει το μερίδιό του σε χρήματα.
Καθιερώνεται ο θεσμός των κληρονομικών συμβάσεων, που επιτρέπουν στον διαθέτη, όσο είναι ακόμη εν ζωή, να συμφωνεί ελεύθερα με τους κληρονόμους του για το πώς θα μοιραστεί η περιουσία.
Εκτός κληρονομιάς παραμένουν τελικά οι σύντροφοι, όσοι δηλαδή δεν έχουν συνάψει γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης, στην περίπτωση που δεν υπάρχει διαθήκη, αλλά θεσπίζεται η δυνατότητα παραμονής τους στο σπίτι του κληρονομουμένου (πιθανότατα για τρία χρόνια) και εξετάζονται κάποιες ακόμη προστατευτικές ρυθμίσεις.
Το αγκάθι
Βάσανο για την επιτροπή φαίνεται πως αποτελεί η διαχείριση του ζητήματος των χρεών κληρονομιάς, που αποτελούν και βασικό λόγο αποποίησής της. Με το ισχύον πλαίσιο η κληρονομιά και η περιουσία του κληρονόμου θεωρούνται μια ενιαία περιουσία, και κατά συνέπεια στην περίπτωση ύπαρξης χρεών ο κληρονόμος που αποδέχεται την κληρονομιά ευθύνεται για τα χρέη της και με τη δική του περιουσία.
Στο τραπέζι τέθηκε η πρόταση να παραμένει η κληρονομιά ως ξεχωριστή περιουσία, από το ενεργητικό της οποίας θα πληρώνονται τα χρέη της, αλλά σημαντικός αριθμός των μελών της επιτροπής φέρεται να αντιτάχθηκε σημειώνοντας πως ελλοχεύει κίνδυνος να μη λάβουν ποτέ τις οφειλές τους οι δανειστές του κληρονομουμένου ή οι τράπεζες.
Κληρονομικές συμβάσεις
Σύμφωνα με πληροφορίες της «Καθημερινής», την τελική του μορφή φέρεται να έχει λάβει και ο θεσμός των κληρονομικών συμβάσεων, που εισέρχεται για πρώτη φορά στο ελληνικό δίκαιο και επιτρέπει στον διαθέτη, όσο είναι ακόμη εν ζωή, να συμφωνεί ελεύθερα με τους κληρονόμους του για το πώς θα μοιραστεί η περιουσία. Μια τέτοια αλλαγή θα λειτουργούσε θετικά και σε περιπτώσεις ύπαρξης επιχειρήσεων, αφού μεταξύ άλλων μελετάται η ελεύθερη διάθεση άυλων περιουσιακών στοιχείων, όπως είναι τα εμπορικά σήματα και τα πνευματικά δικαιώματα.
Με την εισαγωγή του συγκεκριμένου θεσμού στο κληρονομικό μας δίκαιο ο κληρονομούμενος θα έχει τη δυνατότητα να καταλήγει σε συμφωνία για το πώς θα κατανείμει μέρος της περιουσίας του, θα μπορεί να συμφωνήσει με κάποιον την ύπαρξη ανταλλάγματος, αλλά και να αποκλείσει κληρονόμους υπό συγκεκριμένες περιστάσεις, ενώ θα θεσπιστεί συγκεκριμένη διαδικασία ελεύθερης συμφωνίας των μερών για τη διάθεση της κληρονομιάς. Η κληρονομική σύμβαση θα είναι δεσμευτική για όσους την υπογράφουν, αλλά θα προβλέπονται περιπτώσεις ανάκλησης της σύμβασης, όπως για παράδειγμα η τέλεση αδικήματος από κάποιον κληρονόμο προς τον κληρονομούμενο.
Διπλό όφελος
Νομικοί και δικαστικοί κύκλοι κάνουν λόγο για διπλό όφελος, αφού μια τέτοια ρύθμιση θα περιορίσει τα «κληρονομικά αδιέξοδα» που δημιουργούνται με τον κατακερματισμό της περιουσίας σε μικρότερα ποσοστά, ενώ ταυτόχρονα ενισχύεται η ελευθερία του ατόμου να διαθέτει ελεύθερα την περιουσία του, όπως συμβαίνει ήδη σε πολλά ευρωπαϊκά κράτη.
Συνοπτικά
- Αυξάνεται το ποσοστό κληρονομίας των συζύγων από 25% σε 33%, ενώ οι σύντροφοι χωρίς γάμο παραμένουν εκτός κληρονομιάς αν δεν υπάρχει διαθήκη.
- Εισάγεται ο θεσμός των κληρονομικών συμβάσεων, επιτρέποντας στους διαθέτες να συμφωνούν εκ των προτέρων με τους κληρονόμους για τη διανομή της περιουσίας.
- Στο τραπέζι παραμένει η διαχείριση των χρεών κληρονομιάς, με προτάσεις να διατηρείται η κληρονομιά ως ξεχωριστή περιουσία για την αποπληρωμή χρεών.
- Η νέα ρύθμιση αναμένεται να περιορίσει τα «κληρονομικά αδιέξοδα» και να ενισχύσει την ελευθερία διάθεσης της περιουσίας.