Το πρώτο τρίμηνο του 2025 σημειώθηκε πτώση στον κατασκευαστικό τομέα στην Ελλάδα, με τον δείκτη παραγωγής να υποχωρεί κατά 3,2%, μετά από τέσσερα χρόνια συνεχούς αύξησης. Η μείωση αυτή αντικατοπτρίζει την επιβράδυνση της δραστηριότητας, ειδικά στα έργα πολιτικού μηχανικού και στην έκδοση οικοδομικών αδειών.
Οι αιτίες περιλαμβάνουν την αβεβαιότητα από την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό, τις υψηλές τιμές υλικών και εργολαβιών λόγω πληθωρισμού, και την εξάντληση της δυναμικής από τις τουριστικές επενδύσεις. Παράλληλα, η αγορά ακινήτων παρουσιάζει μειωμένες φορολογικές εισπράξεις, καθώς οι υψηλές τιμές περιορίζουν τη ζήτηση, ενώ καθυστερήσεις παρατηρούνται στα προγράμματα δανείων.
Η Τράπεζα της Ελλάδος εκφράζει ανησυχία για την κτηματαγορά, καθώς οι τιμές των διαμερισμάτων συνεχίζουν να αυξάνονται, επιδεινώνοντας τη στεγαστική κρίση.
Διαβάστε αναλυτικά
Η ψυχρολουσία ήρθε το πρώτο τρίμηνο του 2025. Ο δείκτης παραγωγής στον τομέα των κατασκευών υποχώρησε κατά 3,2%. Πέρυσι τέτοια εποχή, το κοντέρ έγραφε αύξηση στο 21,8%, σε μια συγκυρία όπου η οικοδομή έμοιαζε να τρέχει ασταμάτητα. Πρόκειται για το πρώτο τρίμηνο από τις αρχές του 2021 στο οποίο καταγράφεται υποχώρηση του σχετικού δείκτη, αντανακλώντας επιβράδυνση της δραστηριότητας στον κατασκευαστικό τομέα, αναφέρει το ΙΟΒΕ στην τριμηνιαία έκθεση για την ελληνική οικονομία. Την ίδια περίοδο στην Ευρωζώνη, η παραγωγή των κατασκευών αυξάνεται κατά 1,0% αντί μείωσης 3,8% ένα χρόνο νωρίτερα.
Η καθίζηση είναι ιδιαίτερα έντονη στον δείκτη έργων πολιτικού μηχανικού, με μείωση 10,8%. Την ίδια στιγμή, η οικοδομική δραστηριότητα, σε όρους αδειών, κάνει βουτιά κατά 29,2% όταν το πρώτο τρίμηνο του 2024 οι άδειες αυξάνονταν κατά 42,2%.
Οι αιτίες είναι πολλές και συνδυαστικές: η αβεβαιότητα που προκάλεσε η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας για τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό, που πάγωσε προσωρινά πολλές άδειες, η εξάντληση της δυναμικής από το «χτίσιμο» των τουριστικών επενδύσεων και οι υψηλές τιμές υλικών και εργολαβιών, λόγω πληθωρισμού, έχουν διαμορφώσει ένα περιβάλλον συγκρατημένης αισιοδοξίας. Πλέον, οι περισσότεροι «παίκτες» του κλάδου μιλούν για «αναμονή» και όχι για νέα έργα.
Μειωμένα φορο-έσοδα
Παράλληλα σε πτωτική τροχιά κινούνται και τα φορολογικά έσοδα από τις αγοραπωλησίες ακινήτων. Οι εισπράξεις από το φόρο μεταβίβασης ακινήτων (κτισμάτων, οικοπέδων, αγροτεμαχίων) ανήλθαν την περίοδο Ιανουαρίου – Απριλίου στα 180,59 εκατ. ευρώ, καταγράφοντας μείωση 17,5% σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024, όταν είχαν διαμορφωθεί στα 218,79 εκατ. ευρώ. Τα φορο-έσοδα από γονικές παροχές, δωρεές και κληρονομιές διαμορφώθηκαν στα 76,56 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας οριακή πτώση έναντι των 76,86 εκατ. ευρώ την αντίστοιχη περίοδο του 2024.
Οι χαμηλότεροι ρυθμοί που παρουσιάζουν οι αγοραπωλησίες ακινήτων αποδίδονται κυρίως στην αδυναμία των υποψήφιων αγοραστών να ανταποκριθούν στα υψηλά ζητούμενα τιμήματα, αποτέλεσμα της ανόδου που καταγράφουν οι τιμές των κατοικιών για έβδομη συνεχόμενη χρονιά. Επίσης καθυστερήσεις σημειώνονται στην εκταμίευση των δανείων στους δικαιούχους του προγράμματος «Σπίτι μου 2».
Σημειώνεται ότι το 2024 οι εισπράξεις από το φόρο μεταβίβασης ακινήτων διαμορφώθηκαν στα 537,29 εκατ. ευρώ ενώ από το φόρο μεταβίβασης οικοπέδων και αγροτεμαχίων ανήλθε σε 119,20 εκατ. ευρώ. Για το 2025 ο προϋπολογισμός προβλέπει έσοδα 570 εκατ. ευρώ από αγοραπωλησίες ακινήτων και 235 εκατ. ευρώ από γονικές παροχές, δωρεές και κληρονομιές.
Καμπανάκι
Ανησυχία για τις εξελίξεις στην κτηματαγορά εκφράζει η Τράπεζα της Ελλάδος, επισημαίνοντας πως η συνέχιση της ανόδου των τιμών, σε συνδυασμό με την έλλειψη προσφοράς και τα γραφειοκρατικά εμπόδια, εντείνουν τη στεγαστική κρίση. Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΤτΕ οι ονομαστικές τιμές των διαμερισμάτων εξακολουθούν να αυξάνονται αν και με πιο ήπιο ρυθμό. Το πρώτο τρίμηνο του 2025 σημείωσαν αύξηση κατά 6,8% σε ετήσια βάση έναντι αύξησης 10,9% του αντίστοιχου διαστήματος του 2024. Περαιτέρω αύξηση των τιμών στις κατοικίες εκτιμάται ότι θα περιορίσει ακόμα περισσότερο τη ζήτηση, ιδίως στις περιοχές όπου οι τιμές έχουν ξεφύγει από τα επίπεδα που μπορεί να αντέξει ο μέσος αγοραστής.
Συνοπτικά
- Το πρώτο τρίμηνο του 2025 ο κατασκευαστικός τομέας στην Ελλάδα παρουσίασε πτώση 3,2% στον δείκτη παραγωγής, μετά από τέσσερα χρόνια αύξησης.
- Η μείωση αυτή οφείλεται σε αβεβαιότητα από ρυθμιστικές αλλαγές, υψηλές τιμές υλικών και εξάντληση από τουριστικές επενδύσεις.
- Τα φορολογικά έσοδα από αγοραπωλησίες ακινήτων μειώθηκαν κατά 17,5%, λόγω των υψηλών τιμών που περιορίζουν τη ζήτηση.
- Η Τράπεζα της Ελλάδος εκφράζει ανησυχία για την κτηματαγορά, καθώς οι αυξανόμενες τιμές επιδεινώνουν τη στεγαστική κρίση.