Η κλιμάκωση της γεωπολιτικής έντασης στη Μέση Ανατολή, ειδικά η αντιπαράθεση Ισραήλ-Ιράν, προκαλεί ανησυχίες για την οικονομία, τον τουρισμό και τις επιχειρήσεις, σύμφωνα με στελέχη της αγοράς. Η κατάσταση παραμένει ρευστή, με τις τιμές του πετρελαίου να υποχωρούν προσωρινά, ωστόσο, η πιθανή διακοπή ναυσιπλοΐας στα Στενά του Ορμούζ θα είχε σοβαρές επιπτώσεις στο παγκόσμιο εμπόριο και στην ελληνική οικονομία.
Ο τουρισμός, ως σημαντικός κλάδος για την Ελλάδα, επηρεάζεται άμεσα από την ανασφάλεια, με ακυρώσεις κρατήσεων Ισραηλινών τουριστών και ενδεχόμενη μείωση της ταξιδιωτικής δαπάνης. Η Ένωση Ξενοδόχων Αθηνών εκφράζει ανησυχίες για τις εξελίξεις, τονίζοντας την ανάγκη για διαχείριση κρίσεων και οικονομικού κινδύνου.
Διαβάστε αναλυτικά
Ανησυχίες για την οικονομία, το εμπόριο, τις επιχειρήσεις αλλά και τον τουρισμό προκαλεί η κλιμάκωση της γεωπολιτικής έντασης στη Μέση Ανατολή και ειδικότερα η αντιπαράθεση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, δηλώνουν στελέχη της αγοράς.
Όπως εξηγεί μιλώντας στο Αθηναϊκό Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο Τάσος Ιωσηφίδης, Εταίρος της EY Ελλάδος και Επικεφαλής της EY-Parthenon στην Ελλάδα, «αυτή τη στιγμή που μιλάμε είναι ακόμη νωρίς για να εκτιμήσουμε τις πλήρεις επιπτώσεις της αντιπαράθεσης Ισραήλ-Ιράν και της επίθεσης των ΗΠΑ έναντι πυρηνικών εγκαταστάσεων στο Ιράν, καθώς η κατάσταση παραμένει εξαιρετικά ρευστή και οι εξελίξεις έρχονται από ‘λεπτό σε λεπτό’. Η κρίση φαίνεται να αποκλιμακώνεται, καθώς το Ιράν επέλεξε μία σχετικά ήπια αντίδραση που δεν πλήττει άμεσα τα συμφέροντα των ΗΠΑ και των συμμάχων τους στην περιοχή. Είναι χαρακτηριστικό ότι, μετά την ιρανική επίθεση σε αμερικανικές βάσεις στο Κατάρ, οι τιμές του πετρελαίου υποχώρησαν, ενώ ανακοινώθηκε και κατάπαυση πυρός».
Σύμφωνα με τον ίδιο, το αρνητικό σενάριο θα ήταν αυτό που περιλαμβάνει το κλείσιμο των Στενών του Ορμούζ. Όπως σημειώνει, «τα Στενά αποτελούν την πιο κρίσιμη θαλάσσια δίοδο για το παγκόσμιο εμπόριο πετρελαίου, καθώς μέσω αυτών διακινείται το 20% του παγκόσμιου εμπορίου πετρελαίου, περιλαμβανομένων των εξαγωγών της Σαουδικής Αραβίας, του Ιράν, των ΗΑΕ, του Ιράκ, αλλά και υγροποιημένου φυσικού αερίου από το Κατάρ».
Η διαταραχή αυτών των ροών πετρελαίου θα οδηγούσε, αναπόφευκτα, σε άνοδο των τιμών. «Για μια χώρα με υψηλή, ακόμη, εξάρτηση από εισαγωγές ενέργειας όπως η Ελλάδα, αυτό θα μεταφραζόταν σε αύξηση του κόστους καυσίμων και μεταφορών, υψηλότερους λογαριασμούς ρεύματος και θέρμανσης και μία επανακλιμάκωση του πληθωρισμού. Μία περαιτέρω μείωση της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών, σε συνδυασμό με αρνητική ψυχολογία και μείωση της καταναλωτικής εμπιστοσύνης, θα είχε αρνητικές επιπτώσεις στο λιανεμπόριο» υπογραμμίζει και συμπληρώνει: «ενδεχόμενη διακοπή της ναυσιπλοΐας στη στρατηγική θαλάσσια δίοδο των Στενών θα επηρεάσει αρνητικά και την ελληνική ναυτιλία. Είναι πολύ πιθανό να δούμε αύξηση ασφαλίστρων και λειτουργικών εξόδων, πιθανή μείωση ή αναπροσανατολισμό των ναυτιλιακών διαδρομών, και, μεσομακροπρόθεσμα, επιβράδυνση του παγκόσμιου εμπορίου και μείωση της ζήτησης για μεταφορές».
Σημειώνεται ότι η ετήσια έκθεση της EY-Parthenon, 2025 Geostrategic Outlook, είχε εκτιμήσει, στις αρχές του χρόνου, ότι το 2025 θα σηματοδοτήσει τη μετάβαση από μια χρονιά εκλογικών αναμετρήσεων σε μια περίοδο επαναχάραξης πολιτικών από τους νεοεκλεγμένους ηγέτες. Σύμφωνα με τον κ. Ιωσηφίδη, η έκθεση εκτιμούσε, επίσης, ως πολύ πιθανή μία περαιτέρω κλιμάκωση της κρίσης στη Μέση Ανατολή, και ειδικότερα της σύγκρουσης μεταξύ Ισραήλ και Ιράν.
Ο τουρισμός στο επίκεντρο των εξελίξεων
«Η γενικότερη γεωπολιτική αστάθεια, κρύβει ενδεχόμενους κινδύνους και για τη ”βαριά βιομηχανία” της ελληνικής οικονομίας, τον τουρισμό, στο πιο κρίσιμο τρίμηνο για την αγορά» αναφέρει μιλώντας στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Ιωσηφίδης.
Σύμφωνα με τον ίδιο, ο τουρισμός, ως κλάδος, έχει μεγάλο βαθμό έκθεσης σε γεωπολιτικές κρίσεις, συνεπώς «η παρατεταμένη ανασφάλεια θα μπορούσε να μειώσει τη διάθεση για ταξίδια, όχι μόνο προς την Ελλάδα, αλλά και την ευρύτερη περιοχή μας, ενώ τα ακριβότερα καύσιμα θα οδηγούσαν σε αύξηση των τιμών στα αεροπορικά εισιτήρια. Ακόμη και αν οι ταξιδιώτες δεν αλλάξουν τα σχέδιά τους, όμως, καθώς έχουν ήδη προχωρήσει σε κρατήσεις, είναι πιθανό η αρνητική ψυχολογία να συμπιέσει τα προσωπικά και οικογενειακά budgets, και να οδηγήσει σε μείωση της ταξιδιωτικής δαπάνης και της κατανάλωσης».
Μία άμεση συνέπεια που ήδη αναφέρεται από την αγορά, είναι, σύμφωνα με τον κ. Ιωσηφίδη, οι ακυρώσεις στις κρατήσεις Ισραηλινών τουριστών, ειδικά για το πρώτο μισό του Ιουλίου, καθώς ακυρώθηκαν ή περιορίστηκαν πτήσεις από και προς αεροδρόμια του Ισραήλ και της ευρύτερης περιοχής.
«Αυτό μένει να δούμε πώς θα επηρεάσει τις επιδόσεις του ελληνικού τουρισμού, καθώς, κατά το πρώτο τετράμηνο, η μέση δαπάνη ανά ταξίδι είχε αυξηθεί κατά 4,4%, οδηγώντας σε αύξηση των ταξιδιωτικών εισπράξεων κατά 10,6%, δίνοντας μηνύματα για μία δυνατή σεζόν. Μία ‘άλλη ανάγνωση’, κάνει λόγο για παρατεταμένη παραμονή των Ισραηλινών επισκεπτών που ήδη βρίσκονται στη χώρα μας, εξαιτίας πρακτικών δυσκολιών επιστροφής στην πατρίδα τους, που μπορεί να οδηγήσει σε μία προσαύξηση των επιπέδων πληρότητας καταλυμάτων» επισημαίνει.
Άλλωστε, οι πρόσφατες ανακοινώσεις για σταδιακό άνοιγμα του ισραηλινού εναέριου χώρου για πτήσεις επαναπατρισμού, έπειτα από τη συμφωνία διμερούς κατάπαυσης πυρός μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, αποτελεί μία θετική εξέλιξη για την κανονικοποίηση των ταξιδιωτικών ροών, με δεδομένη, βεβαίως, τη διατήρηση της εκεχειρίας, υπογραμμίζει ο κ. Ιωσηφίδης.
Στο ίδιο μήκος κύματος τον προβληματισμό της για τις γεωπολιτικές εξελίξεις εκφράζει και η Ένωση Ξενοδόχων Αθηνών Αττικής και Αργοσαρωνικού. Η ΕΞΑ υποστηρίζει ότι η αθηναϊκή ξενοδοχία τηρεί «στάση αναμονής» ενόψει των σημαντικών διεθνών εξελίξεων που προβληματίζουν για άλλη μια φορά τον ελληνικό τουρισμό.
«Οι εξελίξεις στον γεωπολιτικό και κατ’ επέκταση στον οικονομικό χάρτη, που ενδέχεται να οδηγήσουν σε περαιτέρω κλιμάκωση των στρατιωτικών συγκρούσεων προκαλούν μια δικαιολογημένη ανησυχία στον ξενοδοχειακό κόσμο. Ο πολίτης του κόσμου που επρόκειτο να ταξιδέψει έστω και για επαγγελματικούς λόγους -πόσο μάλλον για διακοπές- δείχνει και αυτός να τηρεί ‘στάση αναμονής’» τονίζει η ΕΞΑ και συμπληρώνει: «Η Ελλάδα και ειδικά η Αθήνα έχουν βρεθεί κατ’ επανάληψη αντιμέτωπες με πολύ σημαντικές κρίσεις στη νεότερη ιστορία και έχουν αποδείξει την ανθεκτικότητά τους. Αυτό ωστόσο δεν σημαίνει πως δεν χρειάζεται να υπάρξει πρόνοια σε θέματα ‘διαχείρισης κρίσεων και οικονομικού κινδύνου’ τόσο σε κεντρικό -επιτελικό όσο και σε περιφερειακό επίπεδο».
Την ίδια ώρα, αρκετά καλά εξελίχθηκε στην Αθήνα το πρώτο πεντάμηνο του 2025, αλλά με μια ιδιαίτερα ‘συγκρατημένη δυναμική’ στα ξενοδοχεία. Η μέση πληρότητα στα ξενοδοχεία της Αθήνας κατά το α’ πεντάμηνο 2025 (71,5%) σημείωσε μικρή αύξηση της τάξης του 2,2% έναντι της αντίστοιχης περυσινής περιόδου, ενώ θετικά ήταν και τα αποτελέσματα για τη μέση τιμή δωματίου (ADR) που διαμορφώθηκε στα 155,25 ευρώ (αύξηση κατά 4,8 % έναντι του αντίστοιχου πενταμήνου 2024) και για το έσοδο ανά διαθέσιμο δωμάτιο (Rev Par) που έφτασε στα 111,06 ευρώ (αύξηση κατά 7,1 % έναντι του περσινού πενταμήνου). Ο Μάιος 2025, παραδοσιακά μήνας αιχμής για την Αθήνα, κατέγραψε φέτος 87,9% μέση πληρότητα έναντι 84,5% του περυσινού Μαΐου. Βελτίωση (κατά 4,8%) καταγράφεται επίσης στη Μέση Τιμή Δωματίου (ADR), η οποία διαμορφώθηκε στα 210,95 ευρώ αλλά και στο RevPar (185,32 ευρώ), το οποίο αυξήθηκε κατά 7,1% έναντι του περυσινού Μαΐου.
Συνοπτικά
- Η κλιμάκωση της γεωπολιτικής έντασης στη Μέση Ανατολή επηρεάζει αρνητικά την ελληνική οικονομία και τον τουρισμό, με αυξημένες ακυρώσεις κρατήσεων από Ισραηλινούς τουρίστες.
- Η πιθανή διακοπή ναυσιπλοΐας στα Στενά του Ορμούζ θα μπορούσε να οδηγήσει σε αύξηση των τιμών πετρελαίου και καυσίμων, επηρεάζοντας την ελληνική αγορά.
- Η Ένωση Ξενοδόχων Αθηνών προειδοποιεί για την ανάγκη διαχείρισης κρίσεων και οικονομικού κινδύνου λόγω της γεωπολιτικής αστάθειας.
- Παρά τις ανησυχίες, η μέση πληρότητα και οι τιμές δωματίων στα ξενοδοχεία της Αθήνας παρουσίασαν μικρές αυξήσεις το πρώτο πεντάμηνο του 2025.