Σύμφωνα με στοιχεία της Eurostat, το 32,3% των εργαζομένων στην Ελλάδα εργάζεται τα Σαββατοκύριακα, καθιστώντας τη χώρα την πρωτοπόρο στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε αυτό το φαινόμενο. Το ποσοστό αυτό είναι κατά πολύ υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο του 22,4% και αντανακλά σοβαρά κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα, καθώς πολλοί εργαζόμενοι αναγκάζονται να συμπληρώνουν το εισόδημά τους.
Ιδιαίτερα επηρεαζόμενοι είναι οι αυτοαπασχολούμενοι και οι επαγγελματίες σε τομείς όπως ο τουρισμός και η εστίαση. Η συνεχής εργασία χωρίς επαρκή ανάπαυση έχει αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία και την ισορροπία μεταξύ προσωπικής και επαγγελματικής ζωής, ενώ η έλλειψη προστασίας των εργασιακών δικαιωμάτων εντείνει την κατάσταση.
Διαβάστε παρακάτω
Οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα φαίνεται να φτάνουν στα όρια επαγγελματικής εξουθένωσης, σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία της Eurostat.
Το 2023, η χώρα μας παρουσίασε το υψηλότερο ποσοστό μισθωτών που εργάζονται κατά κανόνα τα Σαββατοκύριακα, αγγίζοντας το 32,3% – σημαντικά υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, που διαμορφώνεται στο 22,4%.
Η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση ανάμεσα στα 27 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, με την Ιταλία να ακολουθεί με ποσοστό 30,9% και την Κύπρο με 26,4%. Αντίθετα, σε χώρες όπως η Λιθουανία (3%), η Πολωνία (4,5%) και η Ουγγαρία (6,6%), η εργασία τα Σαββατοκύριακα εξακολουθεί να είναι μάλλον σπάνια και όχι ο κανόνας.
Η υπερβολική εργασία τα Σαββατοκύριακα αντανακλά βαθύτερα κοινωνικά και οικονομικά προβλήματα. Η υπέρβαση του καθορισμένου ωραρίου συχνά αποτελεί αποτέλεσμα οικονομικής πίεσης, με τους εργαζόμενους να επιδιώκουν συμπληρωματικό εισόδημα για να ανταποκριθούν στις ανάγκες τους. Το εισόδημα από την πενθήμερη εργασία συχνά δεν επαρκεί.
Πολλές φορές, η πρόσθετη εργασία γίνεται άτυπα, χωρίς την αντίστοιχη αμοιβή που προβλέπεται από τη νομοθεσία. Το ποσοστό αυτών που εργάζονται Σαββατοκύριακα χωρίς επιπλέον πληρωμή παραμένει άγνωστο και αποτελεί πεδίο που απαιτεί περαιτέρω έρευνα.
Η διάβρωση των ορίων ανάμεσα στην προσωπική και την επαγγελματική ζωή εντείνει τα προβλήματα ψυχικής υγείας. Η συνεχής εργασία χωρίς επαρκή ανάπαυση επηρεάζει αρνητικά την ευεξία, την ανθεκτικότητα και την ισορροπία μεταξύ προσωπικών και επαγγελματικών υποχρεώσεων.
Το πλαίσιο της UNECE για την Ποιότητα της Απασχόλησης επισημαίνει ότι η εργασία σε «άτυπες ώρες» -όπως νύχτα, βράδυ και Σαββατοκύριακο- σχετίζεται στενά με το συνολικό ωράριο και την ισορροπία ζωής. Η παρατεταμένη εργασία σε τέτοιες συνθήκες συνδέεται με προβλήματα ύπνου, κοινωνικής απομόνωσης και συχνά δεν αντισταθμίζεται οικονομικά, ιδίως σε επαγγέλματα υψηλής καταπόνησης ή επισφάλειας.
Το φαινόμενο της Σαββατοκυριακάτικης εργασίας είναι ακόμη εντονότερο για τους αυτοαπασχολούμενους. Η Eurostat καταγράφει ότι σχεδόν το 46,7% όσων είναι αυτοαπασχολούμενοι με προσωπικό και το 37,8% χωρίς υπαλλήλους εργάζονται τα Σαββατοκύριακα. Πρόκειται κυρίως για επαγγελματίες που δραστηριοποιούνται στον τουρισμό, την εστίαση, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τα ιδιωτικά ιατρεία και εργαστήρια, όπου η εργασία το Σαββατοκύριακο συχνά είναι αναγκαστική επιλογή επιβίωσης.
Ανάλυση ανά επαγγελματική ομάδα φέρνει στο φως ενδιαφέροντα στοιχεία: τα μεγαλύτερα ποσοστά εργασίας τα Σαββατοκύριακα στην ΕΕ καταγράφονται στους τομείς της γεωργίας, της αλιείας και της δασοκομίας (49,5%), στους υπαλλήλους πωλήσεων και εξυπηρέτησης (48,9%), καθώς και σε βασικά επαγγέλματα (26,7%) όπως καθαριστές, τεχνίτες και προσωπικό φύλαξης.
Στην Ελλάδα, πιο έντονη είναι η παρουσία εργασίας το Σαββατοκύριακο σε επαγγέλματα όπως σερβιτόροι και μάγειρες, οδηγοί ταξί ή φορτηγών, εργαζόμενοι σε καταστήματα λιανικής και τουριστικές επιχειρήσεις, αλλά και σε ελεύθερους επαγγελματίες που εξυπηρετούν πελάτες εκτός κανονικού ωραρίου.
Η χώρα καταγράφει επίσης έναν από τους υψηλότερους μέσους όρους εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας στην ΕΕ — 39,8 ώρες σύμφωνα με τη Eurostat, έναντι 36,1 ωρών που είναι ο ευρωπαϊκός μέσος όρος. Σε αυτό το νούμερο δεν περιλαμβάνονται ούτε οι υπερωρίες, ούτε οι «αόρατες» ώρες της τηλεργασίας.
Όλα τα παραπάνω επιβεβαιώνουν κάτι που για πολλούς εργαζόμενους είναι καθημερινότητα: στην Ελλάδα, ιδίως σε ορισμένους κλάδους και ειδικά τους θερινούς μήνες, το ρεπό είναι πολυτέλεια.
Η εκτεταμένη εργασία το Σαββατοκύριακο είναι στενά συνδεδεμένη με το παραγωγικό μοντέλο της χώρας, τη στροφή στον τουρισμό και την ελλιπή προστασία των εργασιακών δικαιωμάτων.