Το άρθρο αναφέρεται στην αυστηροποίηση του πειθαρχικού πλαισίου στα ελληνικά πανεπιστήμια, με στόχο την αντιμετώπιση των παραβατικών συμπεριφορών, όπως οι βανδαλισμοί, η λογοκλοπή, οι καταλήψεις και η χρήση ουσιών. Με τη νέα εγκύκλιο του υφυπουργού Παιδείας, Νίκου Παπαϊωάννου, και το νόμο 5224/2025, καθορίζονται σαφείς κυρώσεις για παραπτώματα, που κυμαίνονται από έγγραφη επίπληξη έως και οριστική διαγραφή από το ίδρυμα.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην αποκατάσταση ζημιών από τους υπεύθυνους φοιτητές, ενώ προβλέπονται μέτρα ασφαλείας και ίδρυση ψηφιακής πλατφόρμας για την παρακολούθηση των πειθαρχικών υποθέσεων. Οι πρυτανικές αρχές που δεν εφαρμόζουν τις διαδικασίες θα αντιμετωπίζουν πειθαρχικές συνέπειες, με στόχο τη διασφάλιση της ομαλής λειτουργίας των πανεπιστημίων.
Διαβάστε αναλυτικά
Για πολλά χρόνια στα ελληνικά πανεπιστήμια κυριάρχησε μια κουλτούρα ανοχής απέναντι σε συμπεριφορές που παραβίαζαν κανόνες, προσέβαλαν τη λειτουργία των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και έβαζαν σε κίνδυνο τόσο την ακαδημαϊκή διαδικασία όσο και την ίδια την ακαδημαϊκή κοινότητα. Παρά το γεγονός ότι υπήρχε πειθαρχικό πλαίσιο, στην πράξη ελάχιστες υποθέσεις έφταναν να εξεταστούν και ακόμη λιγότερες οδηγούσαν σε κυρώσεις.
Ενδεικτικά, δεν επιβλήθηκαν ποτέ ποινές στους φοιτητές που είχαν επιτεθεί σε καθηγητή κατά τη διάρκεια σύσκεψης στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης το 2019, ούτε στους φοιτητές που είχαν «χτίσει» την πόρτα του πρύτανη στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο. Το ίδιο συνέβη και με το περιστατικό στο ΕΚΠΑ, όταν γραφείο αντιπρύτανη είχε μετατραπεί σε χώρο απόρριψης σκουπιδιών. Παρότι τα γεγονότα είχαν λάβει δημοσιότητα και είχαν προκαλέσει αντιδράσεις, η διαδικασία τιμωρίας των υπευθύνων παρέμενε στα χαρτιά.
Αυτή η πραγματικότητα επιχειρεί πλέον να αλλάξει. Με εγκύκλιο που εστάλη στα πανεπιστήμια, ο υφυπουργός Παιδείας Νίκος Παπαϊωάννου ξεκαθαρίζει το νέο νομικό πλαίσιο (νόμος 5224/2025), το οποίο τροποποιεί και ενισχύει τον προηγούμενο νόμο του 2022, παρέχοντας σαφείς οδηγίες για το πώς πρέπει να εφαρμόζονται οι πειθαρχικοί κανόνες.
Η εγκύκλιος αναφέρει αναλυτικά ποιες πράξεις θεωρούνται πειθαρχικά παραπτώματα. Μεταξύ αυτών είναι:
Η παραβίαση του αδιάβλητου των εξετάσεων (αντιγραφή, χρήση μη επιτρεπόμενων μέσων κ.ά.).
-Η λογοκλοπή ή η απόκρυψη της συμβολής τρίτων σε εργασίες ή έρευνες.
-Η καταστροφή περιουσίας του πανεπιστημίου, είτε πρόκειται για χώρους είτε για εξοπλισμό.
- Η παρεμπόδιση της λειτουργίας του ιδρύματος, περιλαμβάνοντας καταλήψεις, επεισόδια σε συνεδριάσεις και οποιαδήποτε πράξη που εμποδίζει την εκπαιδευτική ή διοικητική διαδικασία.
-Η χρήση χώρων ή υποδομών του πανεπιστημίου χωρίς άδεια ή για σκοπούς που δεν συνάδουν με την αποστολή του.
-Η ρύπανση και η πρόκληση όχλησης στους πανεπιστημιακούς χώρους.
-Η χρήση ή διακίνηση απαγορευμένων ουσιών εντός του ΑΕΙ.
-Η τέλεση αδικημάτων, είτε πλημμελημάτων είτε κακουργημάτων, μέσα στις εγκαταστάσεις του ΑΕΙ.
Για τις πράξεις αυτές προβλέπονται κυρώσεις που διαβαθμίζονται ανάλογα με τη σοβαρότητά τους:
- έγγραφη επίπληξη
- απαγόρευση συμμετοχής σε εξετάσεις για συγκεκριμένο διάστημα
- προσωρινή ή μόνιμη απαγόρευση χρήσης πανεπιστημιακών εγκαταστάσεων
- αναστολή φοιτητικής ιδιότητας (από 1 έως 24 μήνες)
- οριστική διαγραφή από το ίδρυμα.
Σε περιπτώσεις όπου η παραβατική συμπεριφορά συνδέεται με πράξεις βίας που φτάνουν σε επίπεδο ποινικά κολάσιμο (π.χ. οργανωμένα επεισόδια με επικίνδυνη σωματική βλάβη), η οριστική διαγραφή γίνεται υποχρεωτική, εφόσον υπάρξει αμετάκλητη καταδικαστική απόφαση.
Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται πλέον και στην αποκατάσταση ζημιών. Εφόσον καταστρέφεται πανεπιστημιακός εξοπλισμός ή υποδομή, οι φοιτητές που ευθύνονται – και κατ’ επέκταση οι οικογένειές τους – θα υποχρεώνονται να καλύπτουν το κόστος. Η διαδικασία θα εξειδικευτεί με νεότερες οδηγίες, καθώς σχετίζεται και με τα νέα μέτρα ασφαλείας που θα τεθούν σταδιακά σε εφαρμογή.
Προβλέπεται επίσης ίδρυση ψηφιακής πλατφόρμας μέχρι το 2026, μέσω της οποίας το υπουργείο θα παρακολουθεί την εξέλιξη κάθε πειθαρχικής υπόθεσης, ώστε να αποτρέπεται η καθυστέρηση ή η αδράνεια εκ μέρους των πανεπιστημιακών αρχών. Εάν οι πρυτανικές αρχές δεν προχωρούν τις διαδικασίες, θα αντιμετωπίζουν οι ίδιες πειθαρχικές συνέπειες. Παράλληλα, τα ΑΕΙ έχουν χρονικό περιθώριο έως το τέλος του έτους για να επικαιροποιήσουν τα σχέδια ασφάλειάς τους. Μέτρα όπως η εγκατάσταση καμερών, συστημάτων πρόσβασης και συναγερμών αναμένεται να εφαρμοστούν σταδιακά από το 2026.
Συνοπτικά
- Η νέα εγκύκλιος του υφυπουργού Παιδείας καθορίζει αυστηρές κυρώσεις για παραβατικές συμπεριφορές στα πανεπιστήμια, όπως βανδαλισμούς και λογοκλοπή.
- Οι κυρώσεις περιλαμβάνουν έγγραφη επίπληξη, αναστολή φοιτητικής ιδιότητας και οριστική διαγραφή, ανάλογα με τη σοβαρότητα της παράβασης.
- Επιπλέον, οι φοιτητές που προκαλούν ζημιές θα υποχρεώνονται να αποκαθιστούν τις ζημίες οικονομικά.
- Προβλέπεται η ίδρυση ψηφιακής πλατφόρμας για την παρακολούθηση των πειθαρχικών υποθέσεων και οι πρυτανικές αρχές θα υπόκεινται σε πειθαρχικές συνέπειες αν δεν εφαρμόζουν τις διαδικασίες.