Στις 15 Σεπτεμβρίου 1963, οι Ηνωμένες Πολιτείες συγκλονίστηκαν από την φονική επίθεση της Κου Κλουξ Κλαν στην Βαπτιστική Εκκλησία της 16ης Οδού στο Μπέρμιγχαμ της Αλαμπάμα, όπου μια βόμβα σκότωσε τέσσερα μαύρα κορίτσια και τραυμάτισε δεκάδες πιστούς. Το τραγικό γεγονός, το οποίο συνέβη σε μια περίοδο έντονων φυλετικών εντάσεων, έγινε σύμβολο της σκληρότητας της εποχής και πυροδότησε μαζικές διαδηλώσεις για δικαιοσύνη και ισότητα.
Παρά τις πρώιμες ταυτοποιήσεις υπόπτων, η δικαιοσύνη καθυστέρησε δεκαετίες να αποδοθεί, με τις καταδίκες να ολοκληρώνονται μόλις το 2001. Η επίθεση αυτή έδωσε νέα ώθηση στο κίνημα για ισότητα, συμβάλλοντας καθοριστικά στην ψήφιση του Νόμου περί Πολιτικών Δικαιωμάτων το 1964.
Διαβάστε αναλυτικά
Σαν σήμερα, στις 15 Σεπτεμβρίου 1963, οι Ηνωμένες Πολιτείες συγκλονίζονται από ένα από τα πιο σκοτεινά εγκλήματα μίσους της Ιστορίας τους. Μία βόμβα που τοποθέτησαν μέλη της Κου Κλουξ Κλαν στην Βαπτιστική Εκκλησία της 16ης Οδού στο Μπέρμιγχαμ της Αλαμπάμα σκότωσε τέσσερα μαύρα κορίτσια ηλικίας από 11 έως 14 ετών και τραυμάτισε δεκάδες άλλους πιστούς. Η φονική επίθεση, που συνέβη σε μια πόλη ήδη γνωστή για τη βίαιη αντίσταση στον αγώνα κατά των φυλετικών διακρίσεων, έμελλε να γίνει σύμβολο της θυσίας και της σκληρότητας της εποχής.
Η εκκλησία εκείνη την περίοδο λειτουργούσε ως κέντρο οργάνωσης του κινήματος πολιτικών δικαιωμάτων. Από εκεί περνούσαν οι πορείες και οι δράσεις που συντόνιζαν προσωπικότητες όπως ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, ο οποίος χαρακτήρισε την τραγωδία «μία από τις πιο αποτρόπαιες πράξεις βαρβαρότητας της Ιστορίας». Η βόμβα εξερράγη το πρωί της Κυριακής, την ώρα που τα παιδιά κατέβαιναν στο υπόγειο της εκκλησίας για το κατηχητικό. Τα θύματα ήταν οι Addie Mae Collins, Cynthia Wesley, Carole Robertson και Denise McNair.
Η φρικαλεότητα του εγκλήματος προκάλεσε παγκόσμιο σοκ και πυροδότησε μαζικές διαδηλώσεις. Χιλιάδες άνθρωποι πλημμύρισαν τους δρόμους του Μπέρμιγχαμ, καταγγέλλοντας τη λευκή τρομοκρατία και απαιτώντας δικαιοσύνη. Η αστυνομία απάντησε με βία, ενώ σε άλλα μέρη της χώρας σημειώθηκαν εκρήξεις οργής που ανέδειξαν το βάθος του διχασμού. Το γεγονός έδωσε νέα ώθηση στο κίνημα για ισότητα, συμβάλλοντας καθοριστικά στην ψήφιση του Νόμου περί Πολιτικών Δικαιωμάτων το 1964.
Παρά την ταυτοποίηση υπόπτων από την πρώτη στιγμή, η δικαιοσύνη καθυστέρησε δεκαετίες να αποδοθεί. Μόλις τη δεκαετία του 1970 και αργότερα το 2001 καταδικάστηκαν οι τελευταίοι δράστες, αφήνοντας βαθιά αίσθηση ότι η πολιτεία άργησε συνειδητά να αντιμετωπίσει το έγκλημα.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
1821: Ξεκινά η Μάχη των Πέντε Πηγαδιών στην Ήπειρο, όπου Σουλιώτες και σύμμαχοι αντιμετωπίζουν οθωμανικά στρατεύματα, εξασφαλίζοντας στρατηγικό πλεονέκτημα για τον έλεγχο των Ιωαννίνων. Η νίκη των ελληνικών δυνάμεων ενισχύει τη θέση της Επανάστασης στην περιοχή και καθιστά τα Πέντε Πηγάδια κομβικό σημείο στις εξελίξεις του Αγώνα.
1916: Ο «Μικρός Γουίλι», το πρώτο τανκ που κατασκευάστηκε ποτέ, χρησιμοποιείται για πρώτη φορά από τους Βρετανούς κατά των Γερμανών στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, στη Μάχη του Σομ.
1919: Κυκλοφορεί το πρώτο φύλλο της ημερήσιας εφημερίδας «Καθημερινή».
1928: Ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ ανακαλύπτει την πενικιλίνη.
1935: Ψηφίζονται οι Νόμοι της Νυρεμβέργης από το καθεστώς Χίτλερ, με τους οποίους οι Γερμανοί Εβραίοι χάνουν την ιθαγένειά τους. Σηματοδοτούν την αρχή της θεσμοθετημένης ναζιστικής καταπίεσης.
1959: Ο Νικήτα Χρουστσόφ επισκέπτεται τις ΗΠΑ, όντας ο πρώτος Σοβιετικός ηγέτης που κάνει κάτι τέτοιο, σε μια ιστορική στιγμή του Ψυχρού Πολέμου.
1963: Έκρηξη βόμβας σε εκκλησία στο Μπέρμιγχαμ της Αλαμπάμα, με θύματα τέσσερα μαύρα κορίτσια. Το τραγικό γεγονός θεωρείται το πιο αιματηρό της εποχής των πολιτικών δικαιωμάτων στις ΗΠΑ.
1967: Ο Σπυρίδων Μαρινάτος ανακαλύπτει στη Σαντορίνη μινωικό ανάκτορο με σημαντικά ευρήματα, που επιβεβαιώνουν τον πλούτο του πολιτισμού στο Αιγαίο.
1968: Ιδρύεται με απόφαση του ΚΚΕ, η Κομμουνιστική Νεολαία Ελλάδας (ΚΝΕ).
1978: Ο Μοχάμεντ Άλι νικά τον Λέον Σπινκς και γίνεται ο πρώτος πυγμάχος που κερδίζει τρεις φορές τον παγκόσμιο τίτλο βαρέων βαρών.
2000: Ξεκινούν οι 27οι Ολυμπιακοί Αγώνες στο Σίδνεϊ της Αυστραλίας. Μετέχουν 10.200 αθλητές και αθλήτριες από 200 χώρες σε 28 αθλήματα. Ο Νίκος Κακλαμανάκης είναι ο πρώτος αθλητής που πατάει τον αγωνιστικό χώρο του Ολυμπιακού Σταδίου ως σημαιοφόρος της Ελληνικής Αποστολής.
2001: «Βρισκόμαστε σε πόλεμο» αναφέρει ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζορτζ Μπους, σε δήλωσή του και υπόσχεται «σαρωτική, επίμονη και αποτελεσματική» απάντηση στα χτυπήματα των τρομοκρατών.
2003: Με μία συμβολική απευθείας σύνδεση Αθήνας – Λευκωσίας, ο Έλληνας πρωθυπουργός, Κώστας Σημίτης και ο Κύπριος πρόεδρος, Τάσσος Παπαδόπουλος, εγκαινιάζουν τον πρώτο ελληνικό δορυφόρο «HellasSat».
2008: Χρεοκοπία της Lehman Brothers, η μεγαλύτερη στην ιστορία των ΗΠΑ, που αποτέλεσε την απαρχή της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.
Γεννήσεις
1254 – Μάρκο Πόλο (Marco Polo), Βενετός έμπορος και εξερευνητής που έγινε διάσημος για τα επικά του ταξίδια στην Κεντρική Ασία και την Κίνα. Ταξίδεψε από τη Βενετία μαζί με τον πατέρα και τον θείο του, φτάνοντας ως την αυλή του Κουμπλάι Χαν και παρέμεινε στην Ανατολή για σχεδόν 24 χρόνια. Κατέγραψε τις εμπειρίες του στο μνημειώδες έργο «Τα Ταξίδια του Μάρκο Πόλο», το οποίο αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για εξερευνητές όπως ο Κολόμβος και συνέβαλε στη γνωριμία της Ευρώπης με τον πολιτισμό και τα πλούτη της Άπω Ανατολής.
1890 – Άγκαθα Κρίστι (Agatha Christie), Αγγλίδα συγγραφέας, γνωστή ως «βασίλισσα του εγκλήματος» και κορυφαία δημιουργός αστυνομικών μυθιστορημάτων. Γεννήθηκε στο Τορκί και έγραψε 66 μυθιστορήματα, 14 συλλογές διηγημάτων και 16 θεατρικά έργα, δημιουργώντας αξεπέραστους χαρακτήρες όπως ο Ηρακλής Πουαρό και η Μις Μαρπλ. Τα βιβλία της έχουν πουλήσει πάνω από 2 δισεκατομμύρια αντίτυπα και έχουν μεταφραστεί σε περισσότερες από 100 γλώσσες, ενώ πολλά έγιναν ταινίες, σειρές και θεατρικές παραστάσεις. Διέπρεψε στο μυστήριο, τη λογική και τη λεπτομερή πλοκή, επηρεάζοντας ανεξίτηλα τη λογοτεχνία του 20ού αιώνα.
1946 – Όλιβερ Στόουν (William Oliver Stone), αμερικανός σκηνοθέτης, σεναριογράφος και παραγωγός, από τις πιο επιδραστικές προσωπικότητες του σύγχρονου πολιτικού κινηματογράφου. Βετεράνος του Βιετνάμ, αποτύπωσε τις εμπειρίες του σε αριστουργήματα όπως «Platoon», «Born on the Fourth of July» και «JFK». Εντυπωσίασε με πολυβραβευμένα φιλμ που εστιάζουν τολμηρά στην ανθρώπινη και κοινωνική πάλη, κατακτώντας 3 Όσκαρ, Χρυσές Σφαίρες και διεθνή αναγνώριση. Μοναδικό του γνώρισμα, η αμφιλεγόμενη και συγκρουσιακή ματιά στα μεγάλα ζητήματα της Αμερικής.
1946 – Τόμι Λι Τζόουνς (Tommy Lee Jones), αμερικανός ηθοποιός και σκηνοθέτης, βραβευμένος με Όσκαρ, γνωστός για την έντονη παρουσία και τους πολυδιάστατους ρόλους του. Ξεχώρισε ως U.S. Marshal στο «The Fugitive», Agent K στη σειρά «Men in Black», πρωταγωνιστής στο «No Country for Old Men», «JFK» και «Lincoln», ενώ σκηνοθέτησε έργα όπως «The Three Burials of Melquiades Estrada» και «The Homesman». Δυναμικός, λιτός και βαθιά υποκριτικά συντονισμένος χαρακτήρας, έχει αναδειχθεί σε πρότυπο σύγχρονου αμερικανικού κινηματογράφου.
1956 – Ναταλία Τσαλίκη, ελληνίδα ηθοποιός με βαθιά και πολυδιάστατη θεατρική διαδρομή και χαρακτηριστική παρουσία στην τηλεόραση. Γεννήθηκε στην Αθήνα και σπούδασε στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Έχει πρωταγωνιστήσει σε έργα μεγάλων θιάσων και σε σειρές-σταθμούς όπως «Άκρως Οικογενειακόν», «Θα μιλήσεις με τον δικηγόρο μου», «Άγριες Μέλισσες» και «10η Εντολή».
1984 – Πρίγκιπας Χάρι της Αγγλίας (Prince Harry, Δούκας του Σάσσεξ). Δεύτερος γιος του Βασιλιά Καρόλου Γ’ και της πριγκίπισσας Νταϊάνα, γεννήθηκε στο Λονδίνο στις 15 Σεπτεμβρίου 1984. Κατέχει την πέμπτη θέση στη σειρά διαδοχής του βρετανικού θρόνου, υπηρέτησε με διακρίσεις στον βρετανικό στρατό (Αφγανιστάν) και το 2018 παντρεύτηκε την Αμερικανίδα ηθοποιό Μέγκαν Μαρκλ. Μαζί με τη σύζυγό του επέλεξαν να αποχωρήσουν από τα βασιλικά τους καθήκοντα το 2020, ακολουθώντας ιδιωτική ζωή στις ΗΠΑ.
Θάνατοι
1938 – Γιαννούλης Χαλεπάς, κορυφαίος Έλληνας γλύπτης που σημάδεψε τη νεοελληνική τέχνη με μυθιστορηματική διαδρομή ανάμεσα στη δημιουργία και την προσωπική τραγωδία. Γεννημένος στον Πύργο της Τήνου το 1851, σπούδασε γλυπτική στην Αθήνα και το Μόναχο. Έργα του όπως η περίφημη «Κοιμωμένη» στο Α΄ Νεκροταφείο Αθηνών, καθώς και πλήθος μαρμάρινων και γύψινων συνθέσεων, θεωρούνται αριστουργήματα του 19ου και 20ού αιώνα. Πάλεψε με ψυχική νόσο και κοινωνική απομόνωση, αλλά επανήλθε δυναμικά, βραβεύτηκε με το Αριστείο των Τεχνών και λατρεύτηκε ως ο «Βαν Γκογκ» της γλυπτικής στην Ελλάδα.
2006 – Οριάνα Φαλάτσι (Oriana Fallaci), ιταλίδα δημοσιογράφος, συγγραφέας και πολεμική ανταποκρίτρια, μία από τις πιο ισχυρές και αμφιλεγόμενες φωνές του 20ού αιώνα. Έγινε διεθνώς γνωστή για τις αποκαλυπτικές συνεντεύξεις της με ηγέτες και προσωπικότητες όπως ο Κίσινγκερ, ο Χομεϊνί και ο Παναγούλης, για τη δριμύτητα της πένας της και το ασυμβίβαστο ήθος της. Το εμβληματικό της έργο, όπως το «Γράμμα σε ένα παιδί που δεν γεννήθηκε ποτέ», ξεχώρισε για την τόλμη και τη βαθιά πολιτική – κοινωνική της στράτευση.
2008 – Σταύρος Παράβας, έλληνας ηθοποιός και πρωταγωνιστής της φαρσοκωμωδίας με χαρακτηριστική κωμική περσόνα, που αποτύπωσε στη μνήμη του κοινού τον «αόρατο μάγκα», τον λαϊκό ήρωα αλλά και τον θρυλικό «Φίφη». Ήταν από τους βασικούς εκπροσώπους της ελαφράς επιθεώρησης και του εμπορικού ελληνικού κινηματογράφου της δεκαετίας του ’60, με ανεπανάληπτες ερμηνείες σε ταινίες και θέατρο. Αγωνιστής κατά της δικτατορίας, φυλακίστηκε στη Γυάρο για αντιστασιακές του πράξεις και στράφηκε σε πιο δραματικούς ρόλους μετά τη Μεταπολίτευση, κλείνοντας μια πλούσια και πολυτάραχη καλλιτεχνική πορεία.
Εορτολόγιο
Βησσαρίων, Νικήτας
Επέτειοι – Παγκόσμιες Ημέρες
Διεθνής Ημέρα Δημοκρατίας
Ευρωπαϊκή Ημέρα κατά του Καρκίνου του Προστάτη
Παγκόσμια Ημέρα Ευαισθητοποίησης για το Λέμφωμα
Συνοπτικά
- Στις 15 Σεπτεμβρίου 1963, η Κου Κλουξ Κλαν πραγματοποίησε μια φονική επίθεση σε εκκλησία του Μπέρμιγχαμ, σκοτώνοντας τέσσερα κορίτσια.
- Η επίθεση προκάλεσε παγκόσμιο σοκ και πυροδότησε μαζικές διαδηλώσεις για δικαιοσύνη και ισότητα.
- Η δικαιοσύνη καθυστέρησε δεκαετίες, με τις τελευταίες καταδίκες να γίνονται το 2001.
- Το γεγονός συνέβαλε καθοριστικά στην ψήφιση του Νόμου περί Πολιτικών Δικαιωμάτων το 1964.