Θαλάσσια ασπίδα ασφαλείας στο Αιγαίο με 18 υπερσύγχρονα πλοία που προμηθεύεται το Λιμενικό

Η θωράκιση των θαλάσσιων συνόρων, πρωτίστως του Αιγαίου, καθώς και ο εκσυγχρονισμός του Λιμενικού Σώματος – Ελληνικής Ακτοφυλακής, βρίσκονται στο επίκεντρο του νέου φιλόδοξου στρατηγικού σχεδίου που σχεδιάζει το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, υπό τον υπουργό Βασίλη Κικίλια. Το πρόγραμμα, που αποκαλείται «ΑΙΓΙΣ 2» (ώστε να θυμίζει το πρώτο «ΑΙΓΙΣ» που αφορούσε τη συνολική ενίσχυση της Πολιτικής Προστασίας της χώρας), έχει προϋπολογισμό που ξεπερνά τα 500 εκατομμύρια ευρώ και φιλοδοξεί να φέρει τις υπηρεσίες επιτήρησης και ασφάλειας των ελληνικών θαλασσών στην ψηφιακή εποχή, με μέσα αιχμής, καινούργιες υποδομές και ενισχυμένες επιχειρησιακές δυνατότητες.

Καταρχάς, κεντρικός στόχος είναι η αναβάθμιση των μέσων και των υποδομών που διαθέτει το Λιμενικό Σώμα, ώστε να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στις αυξανόμενες προκλήσεις: από την παράνομη μετανάστευση και τη διακίνηση ναρκωτικών μέχρι την προστασία του θαλάσσιου περιβάλλοντος και τη διαχείριση κρίσεων, όπως ατυχήματα ή φυσικές καταστροφές.

Στην καρδιά του προγράμματος βρίσκεται η δημιουργία ενός υπερσύγχρονου κέντρου επιχειρήσεων για το Λιμενικό και την Ακτοφυλακή. Το κέντρο αυτό θα λειτουργεί στα πρότυπα της Πολιτικής Προστασίας, παρέχοντας σε πραγματικό χρόνο εικόνα των συνθηκών στη θάλασσα και δίνοντας τη δυνατότητα άμεσης και συντονισμένης αντίδρασης. Το δε πληροφοριακό σύστημα που θα το υποστηρίζει θα βασίζεται σε τεχνητή νοημοσύνη και θα προσφέρει εργαλεία για τον σχεδιασμό αποστολών, την παρακολούθηση περιστατικών, την αξιολόγηση δεδομένων και την υποστήριξη λήψης αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα διοίκησης – από το στρατηγικό μέχρι το τακτικό. Το επιμέρους αυτό έργο αναμένεται να ολοκληρωθεί μέσα στους επόμενους 18 μήνες, με προϋπολογισμό περίπου 30 εκατομμύρια ευρώ, τα οποία θα προέλθουν από τα Ταμεία Μετανάστευσης και Εσωτερικών Υποθέσεων (ΤΑΜΕΥ). Το νέο σύστημα θα βελτιώσει την ανταπόκριση σε κρίσιμα περιστατικά, θα ενισχύσει τη συνεργασία με εθνικούς και ευρωπαϊκούς φορείς όπως η FRONTEX, η EMSA, η Ελληνική Αστυνομία, το Πυροσβεστικό Σώμα και το ΓΕΕΘΑ, ενώ θα διασφαλίσει και μεγαλύτερη διαφάνεια μέσω της καταγραφής και αξιολόγησης όλων των επιχειρησιακών ενεργειών.

Πέρα από το νέο κέντρο επιχειρήσεων, όμως, το «ΑΙΓΙΣ 2» προβλέπει και την ουσιαστική ανανέωση του στόλου. Το Λιμενικό θα ενισχυθεί με 18 νέα πλοία, τα οποία – σύμφωνα με το σχέδιο – θα ναυπηγηθούν στην Ελλάδα, στηρίζοντας με αυτό τον τρόπο και την εγχώρια βιομηχανία.

Τα δύο από αυτά θα είναι μεγάλα, μήκους άνω των 80 μέτρων, καθένα εκ των οποίων θα κοστίσει γύρω στα 90 εκατ. ευρώ. Αποστολή τους θα είναι ο έλεγχος των θαλασσίων συνόρων, η εφαρμογή των κανόνων ασφάλειας ναυσιπλοΐας, η έρευνα και διάσωση, η διενέργεια νηοψιών και βέβαια η καταδίωξη όποτε αυτό κρίνεται απαραίτητο.

Θα είναι κατασκευασμένα από χάλυβα, θα αναπτύσσουν ταχύτητα τουλάχιστον 26 κόμβων και θα έχουν επιχειρησιακή ικανότητα ακόμη κι εάν πνέουν άνεμοι 7 ή 8 μποφόρ. Έκαστο θα διαθέτει ελικοδρόμιο, δύο μη επανδρωμένα αεροσκάφη VTOL και ακτίνα δράσης 4.000 ναυτικών μιλίων. Το πλήρωμα που θα φέρει το καθένα θα είναι 40μελές, με δυνατότητα φιλοξενίας άλλων 30 ατόμων και μεταφορική ικανότητα συνολικά 150.

Παράλληλα, θα προμηθευτούμε 6 παράκτια περιπολικά σκάφη μήκους άνω των 30 μέτρων και θα είναι ακόμη πιο γρήγορα, αφού θα αναπτύσσουν ταχύτητα άνω των 35 κόμβων ώστε να καταδιώκουν πλοία τα οποία παραβαίνουν την κείμενη νομοθεσία. Θα είναι μονής γάστρας από χάλυβα ή κράματα αλουμινίου, ενώ το προσωπικό που θα υπηρετεί στο καθένα θα φθάνει τα 16 άτομα, με δυνατότητα υποδοχής άλλων 20.

Επίσης, θα αγοράσουμε 10 καταδιωκτικά περιπολικά μήκους άνω των 18 μέτρων ώστε να επιτηρούν τις θάλασσες της επικράτειας, να διενεργούν ελέγχους και νηοψίες και βέβαια να συνδράμουν στην καταδίωξη όποτε χρειαστεί. Αυτά θα είναι ακόμη πιο γρήγορα, αναπτύσσοντας ταχύτητες έως και 60 κόμβους. Το πλήρωμά τους θα είναι εξαμελές και θα μπορούν να μεταφέρουν άλλα 8 άτομα.

Παράλληλα, drones τελευταίας τεχνολογίας θα αξιοποιηθούν για την παρακολούθηση μεγάλων θαλάσσιων εκτάσεων, προσφέροντας πολύτιμα δεδομένα σε πραγματικό χρόνο και περιορίζοντας τους κινδύνους για το προσωπικό.

Ένα άλλο σημαντικό κομμάτι του προγράμματος είναι ο ψηφιακός μετασχηματισμός του ίδιου του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής. Με χρηματοδότηση άλλων 30 εκατομμυρίων ευρώ από το ΕΣΠΑ 2021 – 2027 (Πρόγραμμα «Μεταφορές 2021-2027»), το υπουργείο θα αποκτήσει μια νέα οργανωτική δομή που χωρίζεται σε επτά επιχειρησιακούς πυλώνες: ναυτιλιακή πολιτική και λιμένες, νησιωτική πολιτική, ναυτική εκπαίδευση και πιστοποίηση, διοίκηση και οικονομική διαχείριση, προσωπικό και κατάρτιση, αναβάθμιση τεχνικών υποδομών και υπηρεσίες κυβερνοασφάλειας. Επιπλέον, θα δημιουργηθεί μια κεντρική πλατφόρμα επιχειρησιακής ευφυΐας (BI), η οποία θα διατρέχει οριζόντια όλους τους τομείς, διασφαλίζοντας καλύτερο συντονισμό και ταχύτερη ροή πληροφοριών.

Το «ΑΙΓΙΣ 2» θα δίνει, όμως, ιδιαίτερη έμφαση και στο εθνικό σύστημα VTMIS (Vessel Traffic Monitoring & Information System), το οποίο επιτηρεί τις θαλάσσιες συγκοινωνίες. Στο πλαίσιο αυτό, θα αναβαθμιστούν τα υφιστάμενα κέντρα παρακολούθησης σε Πειραιά, Ραφήνα, Λαύριο, Πάτρα, Αντίρριο, Κέρκυρα και Ηγουμενίτσα, ενώ θα δημιουργηθούν τρία νέα κέντρα σε Θεσσαλονίκη, Ελευσίνα και Νεάπολη Βοιών. Η αναβάθμιση αυτή θα επιτρέψει πιο αξιόπιστη εποπτεία των θαλάσσιων μετακινήσεων και καλύτερη διαχείριση της ναυσιπλοΐας, συμβάλλοντας τόσο στην ασφάλεια όσο και στην ομαλή λειτουργία του εμπορίου και των μεταφορών.

Καίρια σημασία, τέλος, αποδίδεται και στην εκπαίδευση του προσωπικού. Τα στελέχη του Λιμενικού θα παρακολουθήσουν προγράμματα που θα τους εφοδιάσουν με νέες ψηφιακές δεξιότητες, ώστε να μπορούν να αξιοποιούν αποτελεσματικά τα προηγμένα τεχνολογικά εργαλεία. Η συστηματική υποστήριξη και κατάρτιση θα αποτελέσουν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής λειτουργίας του Σώματος.