Σαν σήμερα 17 Ιουλίου: Το δραματικό τέλος της δυναστείας των Ρομανόφ

Στις πρώτες ώρες της 17ης Ιουλίου 1918, ένα γεγονός που θα άλλαζε για πάντα τη ρωσική και παγκόσμια ιστορία εκτυλίχθηκε στο Γεκατερίνμπουργκ, στα Ουράλια Όρη. Ο Τσάρος Νικόλαος Β’ της Ρωσίας, η σύζυγός του Αλεξάνδρα, τα πέντε παιδιά τους και τέσσερις πιστοί υπηρέτες εκτελέστηκαν από τους μπολσεβίκους, σηματοδοτώντας το τραγικό τέλος της δυναστείας των Ρομανόφ μετά από περισσότερο από 300 χρόνια αδιάλειπτης βασιλείας.

Η πορεία προς τη μοιραία εκείνη νύχτα ξεκίνησε με τη Φεβρουαριανή Επανάσταση του 1917, που ανέτρεψε το τσαρικό καθεστώς και ανάγκασε τον Νικόλαο να παραιτηθεί. Η οικογένεια οδηγήθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό, ενώ ο εμφύλιος πόλεμος ανάμεσα στους Μπολσεβίκους και τους αντιπάλους τους, τον Λευκό Στρατό, δημιουργούσε ένα εκρηκτικό πολιτικό σκηνικό. Μετά από διαδοχικές μετακινήσεις υπό φρούρηση, οι Ρομανόφ εγκαταστάθηκαν στο σπίτι Ιπατιέφ στο Γεκατερίνμπουργκ, ένα οίκημα που μετατράπηκε σε φυλακή για τους τελευταίους μήνες της ζωής τους.

Λίγο μετά τα μεσάνυχτα της 16ης προς 17η Ιουλίου, η οικογένεια ξυπνήθηκε με το πρόσχημα της επικείμενης μεταφοράς για λόγους ασφαλείας, λόγω της προέλασης των Λευκών. Όλοι οδηγήθηκαν σε ένα υπόγειο δωμάτιο. Εκεί, ο μπολσεβίκος Γιακόβ Γιούροβσκι τους διάβασε τη θανατική καταδίκη: «Εκ μέρους του Προεδρείου της Περιφερειακής Επιτροπής των Ουραλίων, αποφασίστηκε η εκτέλεσή σας». Ο Νικόλαος, σοκαρισμένος, πρόλαβε μόνο να ψελλίσει: «Τι; Τι;». Ακολούθησαν πυροβολισμοί και χαοτική βία.

Η εκτέλεση εξελίχθηκε σε φρικτό σκηνικό. Τα μέλη της οικογένειας και οι υπηρέτες τους δέχτηκαν αλλεπάλληλες ριπές και χτυπήματα με ξιφολόγχες. Τα κορίτσια της οικογένειας πέθαιναν πιο αργά, καθώς είχαν κρύψει κοσμήματα στα κορσάζ τους που εξοστράκιζαν τις σφαίρες και καθυστερούσαν τον θάνατό τους.

Τα σώματα θάφτηκαν πρόχειρα σε μυστική τοποθεσία στο κοντινό δάσος, ενώ οι μπολσεβίκοι ανακοίνωσαν αρχικά μόνο τον θάνατο του Νικολάου, αποκρύπτοντας την τύχη της υπόλοιπης οικογένειας. Για δεκαετίες η σοβιετική εξουσία συντήρησε την αβεβαιότητα και την παραπληροφόρηση, ενώ οι θρύλοι και οι θεωρίες συνωμοσίας γιγαντώνονταν.

Μόνο μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, οι μαζικοί τάφοι εντοπίστηκαν και η ταυτότητα των σορών επιβεβαιώθηκε με εξετάσεις DNA. Το 1998, τα λείψανα του Τσάρου, της Τσαρίνας και τριών από τα παιδιά τους τάφηκαν με τιμές στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Πέτρου και Παύλου στην Αγία Πετρούπολη, αποκαθιστώντας έστω και με καθυστέρηση τη μνήμη τους.

Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο

180: Δώδεκα άνθρωποι εκτελούνται εξαιτίας της χριστιανικής τους πίστης στη Βόρεια Αφρική, στη Νουμιδία. Πρόκειται για την αρχαιότερη καταγεγραμμένη μνεία χριστιανών μαρτύρων στην περιοχή, γεγονός που τεκμηριώνει την πρώιμη εξάπλωση του Χριστιανισμού.

1789: Η Γαλλία υιοθετεί την τρίχρωμη σημαία – μπλε, λευκή και κόκκινη – που θα γίνει διαχρονικό σύμβολο της Γαλλικής Επανάστασης και του σύγχρονου γαλλικού κράτους.

1815: Ο Μέγας Ναπολέων παραδίδεται στις βρετανικές δυνάμεις στο λιμάνι του Ροσφόρ, μετά την οριστική ήττα του στη μάχη του Βατερλό. Η παράδοση αυτή σηματοδοτεί το οριστικό τέλος της ναπολεόντειας κυριαρχίας στην Ευρώπη και την κατάρρευση των φιλοδοξιών του για ευρωπαϊκή ηγεμονία. 

1824: Με εισήγηση του Ρόδιου Αρχιγραμματέα της Ελληνικής Προσωρινής Διοίκησης, συγκροτείται ο πρώτος τακτικός ελληνικός στρατός, σηματοδοτώντας τη μετάβαση του Αγώνα της Ανεξαρτησίας σε μια πιο οργανωμένη και συντονισμένη φάση. 

1912: Οι κάτοικοι της Ικαρίας επαναστατούν κατά των οθωμανικών αρχών και ανακηρύσσουν την «Ελευθέρα Πολιτεία Ικαρίας», εγκαθιδρύοντας προσωρινή διοίκηση. Η αυτονομία αυτή διαρκεί μέχρι τις 4 Νοεμβρίου, όταν άγημα του Ελληνικού Στόλου αποβιβάζεται στο νησί και η Ικαρία ενώνεται επισήμως με την Ελλάδα. Το γεγονός συμβολίζει το πνεύμα αντίστασης και την προσήλωση των Ικαρίων στην ελληνική ανεξαρτησία, προσφέροντας σημαντική ώθηση στον εθνικό αγώνα για απελευθέρωση των ελληνικών εδαφών από την οθωμανική κυριαρχία.

1913: Συνέρχεται στο Βουκουρέστι η διάσκεψη ειρήνης για τον Β’ Βαλκανικό Πόλεμο. Η Ελλάδα εκπροσωπείται από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, που θα εξασφαλίσει σημαντικά εδαφικά κέρδη με τη Συνθήκη του Βουκουρεστίου.

1918: Εκτελείται από τους μπολσεβίκους στο Γεκατερίνμπουργκ η αυτοκρατορική οικογένεια των Ρομανόφ – ο Τσάρος Νικόλαος Β’, η σύζυγός του Αλεξάνδρα, τα παιδιά τους και οι υπηρέτες τους – σηματοδοτώντας το οριστικό τέλος της δυναστείας των Ρομανόφ και της μοναρχίας στη Ρωσία. Η εκτέλεση αυτή επισφραγίζει τη βίαιη εδραίωση του μπολσεβικικού καθεστώτος και την αρχή μιας νέας εποχής για τη Ρωσία και την Ευρώπη.

1936: Με την εξέγερση του στρατηγού Φράνκο εναντίον της πρόσφατα εκλεγμένης αριστερής κυβέρνησης, ξεκινά ο Ισπανικός Εμφύλιος Πόλεμος. Η σύγκρουση θα διαρκέσει έως το 1939 και θα έχει πάνω από 500.000 νεκρούς, οδηγώντας σε μακρά δικτατορία.

1945: Αρχίζει στο Πότσνταμ η διάσκεψη κορυφής με τους Στάλιν, Τρούμαν και Τσόρτσιλ (που σύντομα αντικαθίσταται από τον Άτλι). Η τελευταία διασυμμαχική συνάντηση καθορίζει τη μεταπολεμική τάξη, τη διαίρεση της Γερμανίας και τη χάραξη των νέων συνόρων στην Ευρώπη.

1955: Ο Γουόλτ Ντίσνεϊ εγκαινιάζει τη Disneyland στο Άναχαϊμ της Καλιφόρνια. Είναι το πρώτο θεματικό πάρκο στον κόσμο, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή ψυχαγωγίας.

1973: Σφοδρός καύσωνας πλήττει την Ελλάδα, με θερμοκρασίες έως και 46,5°C σε Λαμία και Ελευσίνα. Θα διαρκέσει έως τις 20 Ιουλίου και θα μείνει στην ιστορία ως μία από τις θερμότερες περιόδους.

1993: Ο διάσημος συγγραφέας κατασκοπικών μυθιστορημάτων Τζον Λε Καρέ παραδέχεται δημόσια ότι υπήρξε κατάσκοπος των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών πριν στραφεί στη συγγραφή.

1998: Οι σωροί του τελευταίου τσάρου Νικόλαου Β’ και της οικογένειάς του ενταφιάζονται στον καθεδρικό ναό της Αγίας Πετρούπολης, 80 χρόνια μετά τη δολοφονία τους.

1998: Με άρθρο στο Science, βιολόγοι ανακοινώνουν την πλήρη αποκωδικοποίηση του γονιδιώματος του βακτηρίου Treponema pallidum, που προκαλεί τη σύφιλη, σημαντική ανακάλυψη για τη δημόσια υγεία.

2014: Το Boeing 777 της Malaysia Airlines (πτήση MH17) καταρρίπτεται πάνω από την Ανατολική Ουκρανία με 298 νεκρούς. Το περιστατικό επιτείνει τις εντάσεις στη ρωσο-ουκρανική κρίση.

2015: Ο Αλέξης Τσίπρας προχωρά σε ανασχηματισμό μετά την ανταρσία βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ για το νέο μνημόνιο. Εκτός κυβέρνησης μένουν κορυφαία στελέχη, ενώ νέα πρόσωπα αναλαμβάνουν κρίσιμες θέσεις.

Γεννήσεις

1926 – Νίκος Καρούζος, Έλληνας ποιητής, από τις χαρακτηριστικότερες φωνές της πρώτης μεταπολεμικής γενιάς. Γεννημένος στο Ναύπλιο, υπήρξε γνωστός για τη φιλοσοφική, υπαρξιακή και συχνά μεταφυσική ποιητική του γραφή, με σημαντικές επιρροές από την ορθόδοξη παράδοση αλλά και τη μοντέρνα ευρωπαϊκή σκέψη. Τα ποιήματά του συνδυάζουν λυρισμό και στοχασμό, εξερευνώντας θέματα όπως ο έρωτας, ο θάνατος και ο θεός. Βραβευμένος και διακεκριμένος, άφησε ανεξίτηλο αποτύπωμα στην ελληνική ποίηση του 20ού αιώνα

1932 – Κίνο (Quino), Αργεντίνος σκιτσογράφος, το πραγματικό του όνομα ήταν Χοακίν Σαλβαδόρ Λαβάδο. Έγινε παγκοσμίως γνωστός ως ο δημιουργός της «Μαφάλντα», του διάσημου κόμιξ που με χιούμορ και οξυδέρκεια καυτηρίαζε την κοινωνία και την πολιτική. Η «Μαφάλντα» αγαπήθηκε σε όλο τον κόσμο και επηρέασε γενιές με το αιχμηρό της σχόλιο και το ανατρεπτικό πνεύμα της. 

1935 – Ντόναλντ Σάδερλαντ, Καναδός ηθοποιός από τους σπουδαιότερους της παγκόσμιας κινηματογραφικής ιστορίας. Ξεχώρισε για την εκφραστική του παρουσία και το τεράστιο υποκριτικό εύρος, πρωταγωνιστώντας σε εμβληματικές ταινίες όπως «The Dirty Dozen», «MAS*H», «Klute», «Don’t Look Now», «Ordinary People» και «The Hunger Games» (ως Πρόεδρος Σνόου). Βραβεύτηκε με Έμμυ, δύο Χρυσές Σφαίρες και το Τιμητικό Όσκαρ του 2017. Παρέμεινε ενεργός για έξι δεκαετίες, διακρίθηκε τόσο σε δραματικούς όσο και σε κωμικούς ρόλους και θεωρήθηκε ένας από τους καλύτερους ηθοποιούς που δεν απέσπασε ποτέ υποψηφιότητα για Όσκαρ

1939 – Μίλβα, Ιταλίδα τραγουδίστρια και ηθοποιός, μία από τις σημαντικότερες και πιο εμβληματικές φωνές του ευρωπαϊκού τραγουδιού. Έγινε διεθνώς γνωστή για το πολυδιάστατο ρεπερτόριο της, που εκτείνεται από το ιταλικό καντσονέτα και τη chanson μέχρι το έργο του Μίκη Θεοδωράκη και του Άστορ Πιατσόλα. Καθιερώθηκε ως «La Rossa» χάρη στα φλογερά κόκκινα μαλλιά και το έντονο ταμπεραμέντο της. Συνεργάστηκε με σπουδαίους συνθέτες και υπήρξε πρέσβειρα της ιταλικής μουσικής σε όλο τον κόσμο, με επιτυχίες σε Ευρώπη και Ιαπωνία. Η καριέρα της διήρκησε πάνω από 50 χρόνια, αφήνοντας ανεξίτηλο αποτύπωμα στη σκηνή, το σινεμά και το πολιτικό τραγούδι.

1954 – Άνγκελα Μέρκελ, Γερμανίδα πολιτικός, η πρώτη γυναίκα καγκελάριος στην ιστορία της Γερμανίας και από τις πλέον επιδραστικές φυσιογνωμίες της ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής. Διετέλεσε καγκελάριος για 16 χρόνια (2005–2021), καθοδηγώντας τη χώρα και την Ευρώπη σε κρίσιμες περιόδους όπως η ευρωκρίση, το προσφυγικό και η πανδημία. Γνωστή για τη μετριοπάθεια, τη σταθερότητα και τη δύναμη διαπραγμάτευσης, χαρακτηρίστηκε ως η «σιδηρά κυρία» της Ευρώπης και συμπεριλήφθηκε επανειλημμένα στις λίστες των ισχυρότερων γυναικών του κόσμου

Θάνατοι

Άνταμ Σμιθ, Σκωτσέζος οικονομολόγος και φιλόσοφος, θεμελιωτής της σύγχρονης οικονομικής επιστήμης και του κλασικού φιλελευθερισμού. Έγινε παγκοσμίως γνωστός με τα έργα του «The Theory of Moral Sentiments» (1759) και κυρίως «The Wealth of Nations» (1776), που θεωρείται το πρώτο ολοκληρωμένο σύστημα πολιτικής οικονομίας και το θεμέλιο της ανάλυσης των ελεύθερων αγορών και του καπιταλισμού. Διατύπωσε την περίφημη θεωρία του «αόρατου χεριού» για τον αυτορρυθμιζόμενο χαρακτήρα της οικονομίας και εισήγαγε έννοιες όπως ο καταμερισμός της εργασίας και το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (GDP)

1959 – Μπίλι Χόλιντεϊ, Αμερικανίδα τραγουδίστρια και τραγουδοποιός της τζαζ, μία από τις πιο εμβληματικές φωνές του 20ού αιώνα. Ξεχώρισε για τη βαθιά εκφραστική φωνή και το συγκινητικό της ύφος σε διαχρονικά κομμάτια όπως τα «God Bless the Child», «Strange Fruit» και «Lady Sings the Blues». Υπήρξε από τις πρώτες Αφροαμερικανίδες που τραγούδησαν σε λευκές ορχήστρες, συνεργάστηκε με κορυφαίους μουσικούς όπως οι Μπένι Γκούντμαν και Λέστερ Γιανγκ, και το καλλιτεχνικό της στίγμα επηρέασε γενιές τραγουδιστών. Η πολυτάραχη ζωή της και ο αγώνας της ενάντια στον ρατσισμό και τις προσωπικές δυσκολίες παραμένουν συνυφασμένα με τον μύθο της.

Εορτολόγιο

Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι