Στις 4 Ιουνίου 362 π.Χ., η Μάχη της Μαντινείας σηματοδότησε ένα καθοριστικό γεγονός στην αρχαία ελληνική ιστορία, με τον θάνατο του στρατηγού Επαμεινώνδα. Χρησιμοποιώντας την καινοτόμο τακτική της λοξής φάλαγγας, ο Επαμεινώνδας οδήγησε τη Θήβα σε νίκη κατά των Σπαρτιατών και Αθηναίων, αλλά τραυματίστηκε θανάσιμα στη διάρκεια της μάχης.
Παρά την επιτυχία του, ο θάνατός του ανέδειξε το τέλος της θηβαϊκής ηγεμονίας και άνοιξε το δρόμο για την άνοδο της Μακεδονίας. Η στρατηγική του και η θυσία του άφησαν ανεξίτηλη κληρονομιά στη στρατιωτική σκέψη και επηρέασαν τις μελλοντικές πολεμικές τακτικές.
Διαβάστε αναλυτικά
Η 4η Ιουλίου του 362 π.Χ. σηματοδοτεί ένα από τα πιο δραματικά και καθοριστικά επεισόδια της αρχαίας ελληνικής ιστορίας: τη Μάχη της Μαντινείας και τον θάνατο του μεγάλου Θηβαίου στρατηγού και πολιτικού, Επαμεινώνδα. Ο Επαμεινώνδας, γνωστός για τη στρατιωτική του ευφυΐα και καινοτομία, εφαρμόζει στην μάχη την επαναστατική τακτική της λοξής φάλαγγας, που είχε ήδη δοκιμάσει με επιτυχία στα Λεύκτρα, οδηγώντας σε θριαμβευτική νίκη τους Θηβαίους επί των Σπαρτιατών και των Αθηναίων.
Το ιστορικό πλαίσιο της μάχης αποτυπώνει τη σύγκρουση δύο ισχυρών συνασπισμών: από τη μία πλευρά η Θήβα, με συμμάχους τη Βοιωτία, Θεσσαλία, Εύβοια, Άργος, Μεσσηνία και μέρος της Αρκαδίας, και από την άλλη η Σπάρτη, η Αθήνα, η Αχαΐα και μέρος της Αρκαδίας. Η μάχη αποτελεί το αποκορύφωμα της διαμάχης για την ηγεμονία στον ελλαδικό χώρο, σε μια περίοδο που η Σπάρτη είχε χάσει το κύρος της και η Αθήνα προσπαθούσε να ανακτήσει τη δύναμή της.
Η στρατηγική ιδιοφυΐα του Επαμεινώνδα αποτυπώνεται στον τρόπο με τον οποίο ενίσχυσε την αριστερή πτέρυγα του στρατού του σε βάθος 50 σειρών, με σκοπό να διασπάσει το ισχυρότερο σημείο των αντιπάλων. Η καινοτόμος αυτή τακτική αιφνιδιάζει τους αντιπάλους και φέρνει τη νίκη, αλλά ο ίδιος ο στρατηγός τραυματίζεται θανάσιμα από δόρυ που διαπερνά τον θώρακά του.
Μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο, όπου οι γιατροί τον ενημέρωσαν ότι η αφαίρεση του δόρατος θα σήμαινε τον θάνατό του. Με αξιοθαύμαστη ψυχραιμία, ρώτησε αν είχε σωθεί η ασπίδα του και αν οι Βοιωτοί είχαν νικήσει. Μόλις πληροφορήθηκε τη νίκη, δήλωσε: «Είναι η ώρα να πεθάνω». Σε όσους τον θρήνησαν ως άτεκνο, απάντησε πως αφήνει δύο θυγατέρες: τη νίκη στα Λεύκτρα και τη νίκη στη Μαντίνεια.
Παρά τη νίκη, ο θάνατος του Επαμεινώνδα σήμανε το τέλος της θηβαϊκής ηγεμονίας. Χωρίς τον χαρισματικό της ηγέτη, η Θήβα αποσύρθηκε από την Πελοπόννησο και έχασε τον πρωταγωνιστικό της ρόλο στα ελληνικά πράγματα, αφήνοντας το κενό που θα καλύψει η άνοδος της Μακεδονίας και του Φιλίππου Β΄.
Η μάχη της Μαντινείας δεν ήταν μόνο μια στρατιωτική σύγκρουση, αλλά το τέλος μιας εποχής και η απαρχή μιας νέας που θα άλλαζε τον χάρτη της αρχαίας Ελλάδας. Η κληρονομιά του Επαμεινώνδα ως στρατηγού που τόλμησε να καινοτομήσει και να θυσιαστεί για το όραμά του παραμένει ανεξίτηλη, επηρεάζοντας τη στρατιωτική σκέψη σε ελληνικό και παγκόσμιο επίπεδο μέχρι σήμερα.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
362 π.Χ.: Ο Επαμεινώνδας νικά στη Μαντίνεια τους Σπαρτιάτες και τους Αθηναίους, εφαρμόζοντας τον σχηματισμό της λοξής φάλαγγας που άλλαξε την τέχνη του πολέμου. Κατά τη διάρκεια της μάχης τραυματίζεται θανάσιμα και πεθαίνει, αφήνοντας πίσω του ένα ισχυρό στρατιωτικό αποτύπωμα.
1776: Ο Τόμας Τζέφερσον διαβάζει τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας στο Δεύτερο Ηπειρωτικό Κογκρέσο, σηματοδοτώντας τη γέννηση των Ηνωμένων Πολιτειών. Η επαναστατική πράξη εναντίον της Βρετανικής Αυτοκρατορίας θα επηρεάσει το διεθνές δίκαιο και τα επόμενα κινήματα ανεξαρτησίας.
1822: Οι δυνάμεις των Ελλήνων και οι Φιλέλληνες, υπό τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο, ηττώνται από τους Οθωμανούς στη μάχη του Πέτα. Η ήττα αυτή θεωρείται σημαντική απώλεια για τον Αγώνα, καθώς χάνεται πολύτιμο έμπειρο στρατιωτικό δυναμικό.
1826: Ο Τόμας Τζέφερσον και ο Τζον Άνταμς, οι δύο από τους βασικούς αρχιτέκτονες της ανεξαρτησίας των ΗΠΑ, πεθαίνουν την ίδια ημέρα, στην πεντηκοστή επέτειο από την υιοθέτηση της Διακήρυξης. Ένα μοναδικό ιστορικό σύμπτωση που συγκίνησε βαθιά τους Αμερικανούς.
1837: Ανοίγει η πρώτη υπεραστική σιδηροδρομική γραμμή στον κόσμο, συνδέοντας το Μπέρμιγχαμ με το Λίβερπουλ. Το εγχείρημα θεωρείται ορόσημο της Βιομηχανικής Επανάστασης και αλλάζει ριζικά τις μεταφορές.
1884: Το Άγαλμα της Ελευθερίας δωρίζεται επίσημα από τη Γαλλία στις ΗΠΑ, ως σύμβολο φιλίας των δύο λαών και των κοινών ιδανικών της δημοκρατίας και της ελευθερίας.
1911: Ένα ακραίο κύμα καύσωνα πλήττει τις βορειοανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες. Μέσα σε έντεκα ημέρες πεθαίνουν 380 άνθρωποι, ενώ σπάνε όλα τα ρεκόρ θερμοκρασίας σε πολλές πόλεις.
1913: Κατά τον Β’ Βαλκανικό Πόλεμο, ο Ελληνικός Στρατός απελευθερώνει το Κάτω Νευροκόπι της Δράμας, εδραιώνοντας τα εθνικά κεκτημένα στη Μακεδονία.
1941: Ναζιστικά στρατεύματα σφάζουν Πολωνούς επιστήμονες και διανοούμενους στην πόλη Λβιβ, σε μια πράξη μαζικής εκκαθάρισης που συντάραξε τον κόσμο.
1969: Κυκλοφορεί το αντιπολεμικό τραγούδι Give Peace a Chance από την Plastic Ono Band, με τον Τζον Λένον και τη Γιόκο Όνο. Το τραγούδι γίνεται ύμνος της ειρηνιστικής γενιάς.
1973: Συλλαμβάνεται ο Ευάγγελος Αβέρωφ, κατηγορούμενος ως υποκινητής και πολιτικός σύμβουλος του «Κινήματος του Ναυτικού», της αποτυχημένης απόπειρας ανατροπής της Χούντας.
1976: Η επιδρομή στο Έντεμπε της Ουγκάντας. Ισραηλινοί κομάντος απελευθερώνουν 103 ομήρους που κρατούσαν Παλαιστίνιοι και Γερμανοί τρομοκράτες σε αεροπλάνο της Air France. Σκοτώνονται έξι τρομοκράτες, τρεις όμηροι και ο Γιονατάν Νετανιάχου, αδελφός του μετέπειτα πρωθυπουργού του Ισραήλ.
1979: Ιδρύεται η ΠΑΕ Παναθηναϊκός, με κεφάλαιο 80 εκατομμύρια δραχμές, στο πλαίσιο επαγγελματοποίησης του ποδοσφαίρου και αλλαγής σελίδας στον ελληνικό αθλητισμό.
1994: Μέλη της 17 Νοέμβρη δολοφονούν στο Παλαιό Φάληρο τον Τούρκο διπλωμάτη Ομάρ Χαλούκ Σιπαχίογλου, σύμβουλο της τουρκικής πρεσβείας στην Αθήνα, σε μία από τις πιο ηχηρές επιθέσεις της οργάνωσης.
2004: Η Εθνική Ελλάδος στέφεται πρωταθλήτρια Ευρώπης, επικρατώντας 1-0 της Πορτογαλίας στον τελικό του Euro 2004. Το γκολ του Άγγελου Χαριστέα στέλνει τη χώρα σε εθνική ευφορία και μένει στην ιστορία ως το απόλυτο ποδοσφαιρικό θαύμα.
2012: Το CERN ανακοινώνει την ανακάλυψη σωματιδίων που σχετίζονται με το μποζόνιο του Χιγκς, ολοκληρώνοντας δεκαετίες ερευνών για τον μηχανισμό που δίνει μάζα στα στοιχειώδη σωματίδια.
Γεννήσεις
1978 – Βίκυ Καγιά, Ελληνίδα μοντέλο, παρουσιάστρια και επιχειρηματίας, από τα πιο αναγνωρίσιμα πρόσωπα της ελληνικής μόδας. Έκανε διεθνή καριέρα σε πασαρέλες και περιοδικά, ενώ καθιερώθηκε στην τηλεόραση με εκπομπές όπως το Greece’s Next Top Model και το Shopping Star.
Θάνατοι
362 π.Χ. – Επαμεινώνδας, Έλληνας στρατηγός και πολιτικός από τη Θήβα, από τους σπουδαιότερους στρατιωτικούς ηγέτες της αρχαιότητας. Ανέτρεψε την ηγεμονία της Σπάρτης με τη νίκη στη μάχη των Λεύκτρων και ανέδειξε τη Θήβα σε υπερδύναμη του ελληνικού κόσμου. Σκοτώθηκε στη μάχη της Μαντίνειας, αφήνοντας ανεκτίμητη στρατιωτική παρακαταθήκη.
1546 – Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα, Οθωμανός ναύαρχος, από τους πιο θρυλικούς κουρσάρους και στρατιωτικούς ηγέτες της Μεσογείου. Ως αρχιναύαρχος του οθωμανικού στόλου, κυριάρχησε στις θαλάσσιες συγκρούσεις με τις χριστιανικές δυνάμεις, επεκτείνοντας την επιρροή της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και αποκτώντας φήμη που έφτασε μέχρι την Ευρώπη.
1826 – Τζον Άνταμς, 2ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών (1797–1801) και από τους ιδρυτές της χώρας. Διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο στην Αμερικανική Επανάσταση και στη συγγραφή της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας. Υπήρξε ένθερμος υπέρμαχος της ισχυρής κεντρικής κυβέρνησης και σημαντική φυσιογνωμία της πρώιμης αμερικανικής πολιτικής ιστορίας.
1826 – Τόμας Τζέφερσον, 3ος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών (1801–1809), κύριος συντάκτης της Διακήρυξης της Ανεξαρτησίας και από τους κορυφαίους «Πατέρες του Έθνους». Οραματίστηκε μια κοινωνία βασισμένη στη δημοκρατία και την αγροτική οικονομία, ενώ επί προεδρίας του ολοκληρώθηκε η εδαφική επέκταση με την αγορά της Λουιζιάνα.
1934 – Μαρία Κιουρί, Πολωνή επιστήμονας, πρωτοπόρος της ραδιολογίας και μία από τις σπουδαιότερες φυσιογνωμίες στην ιστορία της επιστήμης. Ήταν η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με Νόμπελ και η μοναδική που έλαβε δύο βραβεία Νόμπελ σε διαφορετικά πεδία (Φυσική και Χημεία), για την έρευνά της στα ραδιενεργά στοιχεία πολώνιο και ράδιο.
2003 – Μπάρι Γουάιτ, Αμερικανός τραγουδιστής, συνθέτης και παραγωγός, γνωστός για τη βαθιά, αισθησιακή φωνή του και τις ρομαντικές soul και disco επιτυχίες του. Καθιερώθηκε ως σύμβολο ερωτικού ήχου τη δεκαετία του ’70 με τραγούδια όπως «You’re the First, the Last, My Everything» και «Can’t Get Enough of Your Love, Babe».
Εορτολόγιο
Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι
Συνοπτικά
- Στις 4 Ιουνίου 362 π.Χ., η Μάχη της Μαντινείας οδήγησε στη νίκη των Θηβαίων υπό τον Επαμεινώνδα, ο οποίος χρησιμοποίησε την καινοτόμο τακτική της λοξής φάλαγγας. Ο Επαμεινώνδας τραυματίστηκε θανάσιμα κατά τη διάρκεια της μάχης, σηματοδοτώντας το τέλος της θηβαϊκής ηγεμονίας. Η στρατηγική του και η θυσία του άφησαν σημαντική κληρονομιά στη στρατιωτική σκέψη και επηρέασαν τις μελλοντικές πολεμικές τακτικές. Ο θάνατός του άνοιξε το δρόμο για την άνοδο της Μακεδονίας και του Φιλίππου Β΄.