Σημαντικά γεγονότα από την 16η ΔΕΘ του 1951 έως την 20η του 1955 που πέρασαν απαρατήρητα αλλά άφησαν εποχή

Υπάρχουν στιγμές που η ιστορία δεν γράφεται με μεγάλα γράμματα. Χωράει σε μια φράση, σε μια εικόνα, σε μια απρόσμενη λεπτομέρεια που περνά σχεδόν απαρατήρητη και όμως μένει για πάντα. Στα 100 χρόνια ζωής της ΔΕΘ – HELEXPO, πίσω από τα επίσημα εγκαίνια και τις μεγάλες στιγμές, κρύβεται ένας παράλληλος κόσμος μικρών ιστοριών που ζωντανεύουν την εποχή τους και δίνουν στην Έκθεση τον πιο ανθρώπινο, ζεστό της χαρακτήρα. Η σειρά «Αξιοσημείωτα της ΔΕΘ» είναι μια περιήγηση σε αυτόν τον κόσμο. Μια ματιά στις σελίδες που συνήθως μένουν αθέατες, εκεί όπου η αφήγηση ξεφεύγει από τα επίσημα δελτία τύπου και παίρνει τον ρυθμό της καθημερινότητας, της έκπληξης, της ανατροπής. Κάθε άρθρο είναι ένα μικρό παράθυρο σε μια στιγμή που, αν και δεν διεκδίκησε απαραίτητα τα φώτα της δημοσιότητας, φώτισε με τον δικό της τρόπο τη μακρά πορεία της Έκθεσης.

16η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 16 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ – 3 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1951 

• Την έκθεση επισκέφθηκε ο Διευθυντής του σχεδίου Mάρσαλ για την Ευρώπη Φόστερ. 

• Το 1951 ψηφίστηκε ο Α.Ν.1916 σύμφωνα με τον οποίο η ΔΕΘ περνούσε στην αρμοδιότητα του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού. 

• Η έκθεση άνοιξε τις πύλες της μια εβδομάδα μετά τις εθνικές εκλογές και στο διάστημα που υπήρχαν διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης. 

• Ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Μακεδονίας και Θράκης και το Τεχνικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης δεν συμμετείχαν στην έκθεση σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την μη εκπροσώπησή τους στο Διοικητικό Συμβούλιο της ΔΕΘ. 

• Στις 16 Σεπτεμβρίου έγιναν τα εγκαίνια του περιπτέρου της πολεμικής εκθέσεως του Γ’ Σώματος Στρατού που ανεγέρθηκε στο Πεδίον του Άρεως. Μετά τον αγιασμό, λόγο εκφώνησε ο Αντιστράτηγος Μανιδάκης ο οποίος εξέφρασε την ευχή να ιδρυθεί στην Θεσσαλονίκη ιστορικό πολεμικό μουσείο. Οι βασιλείς παρέστησαν στα εγκαίνια της πολεμικής εκθέσεως. 

• “Έπεσεν η πόλη (Θεσσαλονίκη) σε τέλμα, φυτοζωεί… και αύτι όπως παντού, όπως εις κάθε μεταπολεμικήν προσπάθειαν να παρουσιάσει σημεία γονιμότητος για δημιουργία νέας ζωής η Θεσσαλονίκη δυστυχώς πέφτει, πέφτει. Η Έκθεσις αναχαιτίζει την πτώση της. Ένα χέρι που απλώνεται για να συγκρατήσει την κατρακύλα… Η αγορά θα χαμογελάση. Η εργασία θα σκορπίσει παντού την ευλογίαν της. Χρήμα θα πέση. Συναλλαγή θα γίνη.” Από άρθρο του Π. Παλαιολόγου στο ΒΗΜΑ της 19/9/1951. 

17η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 7 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ – 5 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1952 

• Επεσκέφθην περί την δωδεκάδα εκθέσεων”, δήλωσε ο Αρχηγός της Αμερικανικής Οικονομικής Αποστολής Barrows, “άλλαι ήσαν μεγαλύτεραι και άλλαι μικρότεραι της ιδικής σας, και η κάθε μια εξ αυτών είχεν ένα ειδικόν ενδιαφέρον, καμμία όμως εξ αυτών δεν ήτο τόσον ελκυστική όσον η δική σας”. 

• Για να εξυπηρετήσει τους επισκέπτες της έκθεσης το Γραφείο Καταλυμάτων της ΔΕΘ λειτουργούσε επί της οδού Αγ. Σοφίας 11 από τις 6 το πρωί μέχρι τις 2 μετά τα μεσάνυχτα. Tο τηλέφωνο του γραφείου ήταν 3409. Κλιμάκια του γραφείου είχαν εγκατασταθεί επίσης στον Σιδηροδρομικό Σταθμό, στο πρακτορείο ΤΑΣ και στο εκθεσιακό κέντρο. 

18η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 6 – 27 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1953 

• Λόγω του προγράμματος ανασυγκρότησης της χώρας που ανακοίνωσε η Κυβέρνηση μειώθηκαν δραστικά τα κονδύλια προς την ΔΕΘ και δεν εκτελέσθηκε ο προϋπολογισμός που είχε αποφασισθεί. 

• Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσίαζε για τους επισκέπτες ένα πρωτοποριακό σύστημα μικροσκοπίων που παρουσιάστηκε στην έκθεση με το οποίο μπορούσε κανείς να παρακολουθεί τις κινήσεις ζωικών σπερματοζωαρίων. 

• Λόγω του μεγάλου ενδιαφέροντος η λειτουργία της έκθεσης παρατάθηκε για ένα διήμερο. Οι εισπράξεις της πρώτης ημέρας της παρατάσεως διατέθηκαν υπέρ των πληγεισών από τους σεισμούς στη Ζάκυνθο και την Κεφαλλονιά. 

• Η ΔΕΘ με τον νόμο 2407 δεν ανήκει πλέον στην δικαιοδοσία του Ελληνικού Οργανισμού Τουρισμού και εφεξής υπάγεται στο Υπουργείο Εμπορίου. 

19η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 5 – 28 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1954 

• Ο συνοπτικός οδηγός της έκθεσης κόστιζε 3 δρχ., ήταν δίγλωσσος και συμπεριελάμβανε κατάλογο εκθετών και σχεδιαγράμματα. 

• Σε ύψος τριάντα μέτρων με τα επικίνδυνα ακροβατικά του ο “Ιπτάμενος Ολλανδός” έκοβε την ανάσα των επισκεπτών. 

• Στο πλαίσιο των παράλληλων εκδηλώσεων είχε ενταχτεί η “Ενετική Βραδιά”, όπου ο Δήμος Θεσσαλονίκης έσβηνε τα φώτα της παραλίας και των κάθετων δρόμων της και οι επισκέπτες της ΔΕΘ, κρατώντας ενετικούς πυρσούς και τραγουδώντας έκαναν τη διαδρομή από το Λευκό Πύργο μέχρι το λιμάνι. Μοίρα του ελληνικού στόλου συμμετείχε στην παραπάνω γιορτή. 

• “Ένα αστέρι θα λάμψει στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης” ήταν το διαφημιστικό σλόγκαν της Mercedes Benz. 

• “Το Εμπορικόν Επιμελητήριον της Σοβιετικής Ενώσεως και οι Σοβιετικαί οργανώσεις εξωτερικού εμπορίου, συμμετέχοντες εις την ΔΕΘ θεωρούν ότι η συμμετοχή είναι καρποφόρος και θα συντελέσει εις την περαιτέρω στερέωσιν και ανάπτυξιν των οικονομιών και εμπορικών σχέσεων μεταξύ της Σοβιετικής Ενώσεως και της Ελλάδος.”, δήλωσε ο διευθυντής του περιπτέρου της ΕΣΣΔ Μπερεζίν. 

20η ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ 4 – 27 ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΥ 1955 

• Στο περίπτερο των ΗΠΑ παρουσιάστηκε ένα μηχάνημα με ραδιενεργό κοβάλτιο που εξέπεμπε ακτινοβολία με θεραπευτική ιδιότητα ισοδύναμη με αυτή που εξέπεμπε ένα συνηθισμένο μηχάνημα ακτινών Χ της τάξεως των 3 εκατ. βολτ. 

• Στο πλαίσιο της επίσημης ξένης κρατικής συμμετοχής της Ανατολικής Γερμανίας διοργανώθηκε Έκθεση Υγιεινής υπό την οργανωτική φροντίδα του μουσείου υγιεινής της Δρέσδης. Κυρίαρχο έκθεμα ήταν ένα γυάλινο ομοίωμα γυναίκας σε φυσικό μέγεθος με φωτεινή επίδειξη της λειτουργίας των εσωτερικών οργάνων του ανθρώπινου σώματος, συνδυασμένο με την παροχή διαφωτιστικών πληροφοριών. 

• Εκτάκτως δρομολογήθηκε το ατμόπλοιο “Φρύνη” για να μεταφέρει 4.500 επισκέπτες στη ΔΕΘ. 

• Τα θλιβερά επεισόδια εις βάρος των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης και της Σμύρνης ήταν η αιτία για την ολιγοήμερη μόνον συμμετοχή της Τουρκίας στην 20η ΔΕΘ. Tο Τουρκικό περίπτερο αν και εν πλήρη λειτουργία έκλεισε αμέσως μόλις δημιουργήθηκαν τα γεγονότα. 

Το κείμενο βασίζεται στο ιστορικό λεύκωμα της ΔΕΘ – HELEXPO Α.Ε. Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης (3η έκδοση, 2018) του Δρς Κυριάκου Α. Ποζρικίδη, από όπου προέρχονται τα στοιχεία και οι πληροφορίες.