Στις 19 Αυγούστου 1974, η Λευκωσία έγινε το σκηνικό μιας τραγικής δολοφονίας, καθώς ο Αμερικανός πρέσβης Ρότζερ Ντέιβις σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια αντιαμερικανικών διαδηλώσεων, λίγες εβδομάδες μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.
Ο θάνατός του, μαζί με αυτόν της γραμματέας του, Αντουανέτ Βαρνάβα, προκάλεσε σοκ και ανησυχία, ενώ το περιστατικό χαρακτηρίστηκε από τις ελληνικές και κυπριακές αρχές ως «ανόσιο» και «βδελυρό» έγκλημα.
Αν και το ανακριτικό πόρισμα μίλησε για «αδέσποτες σφαίρες», φήμες για εμπλοκή πρακτόρων και εξτρεμιστικών στοιχείων δεν άργησαν να κυκλοφορήσουν, με το μυστήριο να παραμένει άλυτο.
Διαβάστε αναλυτικά
Στις 19 Αυγούστου 1974, η Λευκωσία μετατράπηκε σε θέατρο βίας και αίματος. Μόλις λίγες ημέρες είχαν περάσει από τον «Αττίλα ΙΙ», τη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής που οδήγησε στον τραγικό διχασμό της Κύπρου. Οργισμένοι Ελληνοκύπριοι συγκεντρώθηκαν έξω από την αμερικανική πρεσβεία για να καταγγείλουν τον ρόλο των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ στο πραξικόπημα κατά του Μακαρίου και την αδράνεια απέναντι στην τουρκική προέλαση. Η ατμόσφαιρα ήταν ηλεκτρισμένη: σημαίες καίγονταν, αυτοκίνητα πρέσβευαν την οργή του πλήθους στις φλόγες, ενώ συνθήματα κατά του Χένρι Κίσινγκερ δονούσαν τον αέρα.
Μέσα στο κτίριο, ο Αμερικανός πρέσβης Ρότζερ Ντέιβις παρέμενε στο γραφείο του, κόντρα στις εισηγήσεις συνεργατών του να απομακρυνθεί. Ξαφνικά, πυροβολισμοί από γειτονικά κτίρια έσπασαν την οχλαγωγία. Μία σφαίρα βρήκε τον Ντέιβις στο στήθος, σκοτώνοντάς τον ακαριαία. Λίγα λεπτά αργότερα, έπεσε νεκρή και η Κύπρια γραμματέας του, Αντουανέτ Βαρνάβα.
Η είδηση προκάλεσε σοκ. Ο πρωθυπουργός Κωνσταντίνος Καραμανλής, σε μια περίοδο όπου η Ελλάδα βίωνε τη μετάβαση από τη δικτατορία στη Μεταπολίτευση, χαρακτήρισε τη δολοφονία «ανόσιο έγκλημα» που «ουδεμία δικαιολογία μπορεί να εύρει». Στη Λευκωσία, ο πρόεδρος Γλαύκος Κληρίδης μίλησε για «βδελυρό έγκλημα» που «στρέφεται κατά της ίδιας της Κύπρου».
Το ανακριτικό πόρισμα έκανε λόγο για «αδέσποτες σφαίρες» που ρίχτηκαν αδιακρίτως από παρακείμενη οικοδομή. Ωστόσο, γρήγορα άρχισαν να κυκλοφορούν φήμες περί διείσδυσης πρακτόρων και εξτρεμιστικών στοιχείων, ενώ τα βλέμματα στράφηκαν στην ΕΟΚΑ Β΄ και σε κύκλους που διατηρούσαν δεσμούς με τη χούντα. Παρά τις συλλήψεις που έγιναν λίγα χρόνια αργότερα, κανείς δεν καταδικάστηκε. Το μυστήριο παρέμεινε άλυτο.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
1575: Διεξάγεται η πρώτη σημαντική μάχη στην Ιστορία του σκακιού στα παλάτια του Ελ Εσκοριάλ, κοντά στη Μαδρίτη, με τη διοργάνωση του πρώτου γνωστού Διεθνούς Τουρνουά Σκακιού από τον βασιλιά Φίλιππο Β’. Νικητής αναδεικνύεται ο Λεονάρντο ντα Κούτρι από την Καλαβρία, σηματοδοτώντας την απαρχή καταγραφής «παγκόσμιων πρωταθλητών» στο σκάκι.
1953: Με στρατιωτικό πραξικόπημα που οργανώνεται από τη CIA και τη βρετανική MI6, ανατρέπεται η δημοκρατικά εκλεγμένη κυβέρνηση του Μοχάμεντ Μοσαντέκ στο Ιράν. Η επιχείρηση «Αίαντας» οδηγεί στην ενίσχυση της εξουσίας του Σάχη Παχλαβί και τοποθετεί το Ιράν υπό αυταρχικό καθεστώς για δεκαετίες.
1923: Η αγγλική κυβέρνηση απορρίπτει το αίτημα της Συνέλευσης των Κυπρίων για Ένωση με την Ελλάδα, ενισχύοντας το αίσθημα απογοήτευσης στον κυπριακό Ελληνισμό.
1960: Η Σοβιετική Ένωση εκτοξεύει τον δορυφόρο «Σπούτνικ 5», μεταφέροντας στο διάστημα τους σκύλους Μπέλκα και Στρέλκα μαζί με δεκάδες ζώα και φυτά. Όλα επιστρέφουν σώα στη Γη, σε μια αποστολή που προετοιμάζει το έδαφος για τον πρώτο άνθρωπο στο διάστημα.
1969: Στη Σαντορίνη, έρχεται στο φως ολόκληρη μινωική πόλη, θαμμένη από την ηφαιστειακή έκρηξη του 1530 π.Χ. Τα ευρήματα φανερώνουν τον πλούτο και την ακμή του μινωικού πολιτισμού.
1974: Ο αμερικανός πρεσβευτής στην Κύπρο, Ρότζερ Ντέιβις, δολοφονείται στη Λευκωσία κατά τη διάρκεια αντιαμερικανικών διαδηλώσεων, έναν μήνα μετά την τουρκική εισβολή. Το γεγονός επιδεινώνει το ήδη τεταμένο κλίμα στο νησί.
1980: Η Ελλάδα επανέρχεται στο ΝΑΤΟ, έξι χρόνια μετά την αποχώρησή της λόγω της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο. Ωστόσο, το ζήτημα του Αιγαίου παραμένει ανοικτό και ακανθώδες στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
1991: Πραξικόπημα στη Σοβιετική Ένωση ανατρέπει προσωρινά τον τελευταίο πρόεδρο, Μιχαήλ Γκορμπατσόφ, με πρωταγωνιστές σκληροπυρηνικούς κομμουνιστές. Η αποτυχία του πραξικοπήματος οδηγεί λίγους μήνες αργότερα στη διάλυση της ΕΣΣΔ.
2016: Η Κατερίνα Στεφανίδη χαρίζει στην Ελλάδα το χρυσό μετάλλιο στον τελικό του επί κοντώ γυναικών στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Ρίο, με άλμα στα 4,85 μ. Η νίκη της σηματοδοτεί μια από τις πιο λαμπρές στιγμές του ελληνικού στίβου.
Γεννήσεις
1883 – Γκαμπριέλ Μπονέρ «Κοκό» Σανέλ, γαλλίδα σχεδιάστρια μόδας, θεμελιώτρια του σύγχρονου γυναικείου στυλ και μία από τις πιο εμβληματικές μορφές του 20ού αιώνα. Ξεκίνησε από ταπεινή καταγωγή, άνοιξε το πρώτο της κατάστημα το 1909 στο Παρίσι και ίδρυσε τον ομώνυμο οίκο υψηλής ραπτικής. Επαναστάτησε με το «μικρό μαύρο φόρεμα», τα αρώματα (Chanel No5), και προώθησε την εκλεπτυσμένη απλότητα, την άνεση και το unisex στιλ στα γυναικεία ενδύματα. Τα σχέδιά της έγιναν σύμβολο κομψότητας και χειραφέτησης.
1946 – Μπιλ Κλίντον, 42ος πρόεδρος των ΗΠΑ (1993-2001), Δημοκρατικός πολιτικός που διακρίθηκε για τη διπλή του θητεία, μια από τις πιο παραγωγικές της σύγχρονης εποχής. Γεννήθηκε στο Άρκανσας, σπούδασε στο Georgetown, στην Οξφόρδη και στη Νομική του Γέιλ. Ως πρόεδρος ηγήθηκε περιόδου ισχυρής οικονομίας και χαμηλής ανεργίας, έχει ταυτιστεί με την πολιτική του «Τρίτου Δρόμου» και σημαντικές κοινωνικές μεταρρυθμίσεις, ενώ το όνομά του συνδέθηκε και με το σκάνδαλο Μόνικα Λεβίνσκι. Παραμένει ενεργός στη δημόσια ζωή και φιλανθρωπική δράση.
1968 – Νίκος Κακλαμανάκης, Έλληνας ιστιοπλόος, δις Ολυμπιονίκης και πέντε φορές σημαιοφόρος της ελληνικής αποστολής στους Ολυμπιακούς Αγώνες. Γεννήθηκε στη Βάρκιζα και αναδείχθηκε «γιος του ανέμου» με το χρυσό μετάλλιο στην ιστιοσανίδα Mistral στους Ολυμπιακούς της Ατλάντα (1996) και το ασημένιο στους Ολυμπιακούς της Αθήνας (2004), όπου άναψε και την Ολυμπιακή φλόγα στο Ολυμπιακό Στάδιο. Διακρίθηκε σε πολλές παγκόσμιες και ευρωπαϊκές διοργανώσεις, μετατράπηκε σε σύμβολο αθλητικής συνέπειας και έμπνευσης για νέους αθλητές
1969 – Μάθιου Πέρι, Αμερικανός-Καναδός ηθοποιός, αγαπήθηκε παγκοσμίως ως Τσάντλερ Μπινγκ στη θρυλική σειρά «Friends». Ήταν υποψήφιος για βραβεία Emmy και Χρυσή Σφαίρα, πρωταγωνίστησε επίσης σε ταινίες όπως «Fools Rush In», «The Whole Nine Yards» και «17 Again», ενώ υπήρξε παραγωγός και σεναριογράφος τηλεοπτικών σειρών. Η πορεία του σημαδεύτηκε από προσωπικούς αγώνες με τις εξαρτήσεις, τους οποίους μοιράστηκε ανοιχτά στη δημόσια σφαίρα. Πέθανε σε ηλικία 54 ετών τον Οκτώβριο του 2023.
Θάνατοι
1936 – Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα, Ισπανός ποιητής και θεατρικός συγγραφέας, έντονα πολιτικοποιημένος και εμβληματική μορφή της «γενιάς του ’27». Υπέγραψε αριστουργηματικά έργα όπως «Ρομανθέρο Χιτάνο» και τη δραματική τριλογία «Ματωμένος Γάμος», «Γέρμα», «Το σπίτι της Μπερνάρντα Άλμπα». Η τέχνη του συνδύασε παράδοση και μοντερνισμό, ενώ η δολοφονία του από τους Εθνικιστές του Φράνκο, στις απαρχές του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, τον ανέδειξε σε σύμβολο ελευθερίας και αντίστασης.
2021 – Νίκος Χειλαδάκης, Έλληνας δημοσιογράφος και διεθνολόγος, γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Σπούδασε οικονομικά στην ΑΣΟΕΕ και τουρκικά στο ΙΜΧΑ Θεσσαλονίκης, ενώ παρακολούθησε μαθήματα τουρκολογίας στο Παρίσι. Διετέλεσε επί χρόνια ανταποκριτής στην Τουρκία, υπήρξε μέλος του Ινστιτούτου Αμυντικών Αναλύσεων του Υπουργείου Άμυνας και έγραψε πολλά άρθρα και βιβλία για τα ελληνοτουρκικά και τη γεωπολιτική, καθώς και θέματα διεθνών εξελίξεων.
Εορτολόγιο
Παγκόσμια Ημέρα Ανθρωπισμού
Συνοπτικά
- Στις 19 Αυγούστου 1974, ο Αμερικανός πρέσβης Ρότζερ Ντέιβις δολοφονήθηκε στη Λευκωσία κατά αντιαμερικανικών διαδηλώσεων, λίγες εβδομάδες μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο.
- Η δολοφονία προκάλεσε σοκ και χαρακτηρίστηκε από τις αρχές ως «ανόσιο» και «βδελυρό» έγκλημα.
- Αν και το ανακριτικό πόρισμα έκανε λόγο για «αδέσποτες σφαίρες», κυκλοφόρησαν φήμες για εμπλοκή πρακτόρων και εξτρεμιστικών στοιχείων.
- Το μυστήριο γύρω από την υπόθεση παρέμεινε άλυτο, καθώς κανείς δεν καταδικάστηκε παρόλες τις συλλήψεις.