Η πρόσφατη συμφωνία μεταξύ ΗΠΑ και ΕΕ προβλέπει την επιβολή δασμών 15% στις περισσότερες εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ, εκτός από τον χάλυβα και τα αυτοκίνητα, με στόχο την αποφυγή εμπορικού πολέμου. Η ΕΕ δεσμεύεται για μαζικές αγορές στρατιωτικού εξοπλισμού και ενέργειας από τις ΗΠΑ, ενώ οι εξαγωγές των ΗΠΑ προς την ΕΕ θα είναι ατελείς.
Η συμφωνία, αν και χαρακτηρίζεται ασύμμετρη, αποτρέπει μια εμπορική σύγκρουση και ευνοεί τον Ντόναλντ Τραμπ. Υπάρχουν αντιδράσεις, ειδικά από τη Γαλλία, αλλά η συμφωνία αναμένεται να τεθεί σε ισχύ σύντομα, με τις διαπραγματεύσεις να συνεχίζονται για συγκεκριμένα προϊόντα όπως τα κρασιά και τα αγροτικά προϊόντα.
Διαβάστε αναλυτικά
Οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση κατέληξαν σε συμφωνία που προβλέπει επιβολή δασμών 15% στις περισσότερες εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ, αποτρέποντας έναν εμπορικό πόλεμο ανάμεσα σε δύο από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου.
Ο Guardian αναλύει τι προβλέπει η συμφωνία, ποιοι ευνοούνται αλλά και τις αντιδράσεις εντός ΕΕ.
Τι προβλέπει η συμφωνία
Ο βασικός άξονας της συμφωνίας είναι η επιβολή βασικού δασμού 15% στις εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ – με εξαίρεση τον χάλυβα, ο οποίος συνεχίζει να φορολογείται με 50%, και τα αυτοκίνητα που, από την Παρασκευή, θα φορολογούνται με 15% αντί για 27,5%.
Η ΕΕ θα αγοράσει από τις ΗΠΑ στρατιωτικό εξοπλισμό, ενέργεια ύψους 150 δισ. δολαρίων και θα κάνει επενδύσεις ύψους 600 δισ. δολαρίων, μια κίνηση που επέτρεψε στον Ντόναλντ Τραμπ να δηλώσει ότι η συμφωνία ξεπερνά εκείνη με την Ιαπωνία, που είχε δεσμευθεί για 550 δισ.
Συνολικά, οι δασμοί θα καλύψουν το 70% των εξαγωγών της ΕΕ, αξίας περίπου 380 δισ. ευρώ ετησίως.
Από την άλλη πλευρά, οι εξαγωγές των ΗΠΑ προς την ΕΕ –συμπεριλαμβανομένων των αυτοκινήτων, που μέχρι σήμερα επιβαρύνονταν με δασμό 10%– θα είναι ατελείς.
Ποιος είναι κερδισμένος
Ο βασικός κερδισμένος είναι ο Ντόναλντ Τραμπ. Πολλοί οικονομικοί αναλυτές χαρακτηρίζουν τη συμφωνία «ασύμμετρη», καθώς επιβάλλει 15% δασμούς στις περισσότερες εξαγωγές της ΕΕ, περιλαμβάνει μαζικές αγορές ενέργειας από τις ΗΠΑ και καταργεί μια παλαιά συμφωνία του ΠΟΕ που προέβλεπε μηδενικούς δασμούς στα φαρμακευτικά προϊόντα.
Αντιδράσεις
Η γαλλική κυβέρνηση αντέδρασε έντονα. Ο υπουργός Εξωτερικού Εμπορίου, Λοράν Σεν-Μαρτέν, επέκρινε τη στάση της ΕΕ, υποστηρίζοντας ότι θα έπρεπε να απαντήσει με μεγαλύτερη αποφασιστικότητα:
«Ο Τραμπ καταλαβαίνει μόνο τη δύναμη. Θα έπρεπε να είχαμε ανταποδώσει εγκαίρως. Η συμφωνία θα μπορούσε να ήταν διαφορετική», δήλωσε στο France Inter.
Ο Φρανσουά Μπαϊρού χαρακτήρισε τη συμφωνία ως «μαύρη μέρα» για την Ευρώπη.
Οι διαμαρτυρίες της Γαλλίας δεν αναμένεται να εμποδίσουν τη συμφωνία καθώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αποκλειστική αρμοδιότητα στη χάραξη εμπορικής πολιτικής και την υπογραφή διεθνών συμφωνιών, οπότε καμία χώρα δεν μπορεί να ασκήσει βέτο.
Η συμφωνία δημιουργεί διχασμό και στο νησί της Ιρλανδίας, καθώς οι έμποροι της Βόρειας Ιρλανδίας μπορούν να πωλούν στις ΗΠΑ με δασμολογικό συντελεστή 10%, χάρη στη συμφωνία με το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ οι γείτονές τους στην Ιρλανδία θα επιβαρύνονται με συντελεστή 15%.
Πότε τίθεται σε ισχύ η συμφωνία
Οι νέοι δασμοί των ΗΠΑ θα ισχύσουν από την Παρασκευή. Η λίστα με τους μηδενικούς δασμούς, καθώς και ειδικά μέτρα για χάλυβα, κρασιά και ποτά, θα χρειαστούν εβδομάδες ή και μήνες διαπραγματεύσεων.
Την Παρασκευή αναμένεται και κοινή δήλωση – παρόμοια με εκείνη του Ηνωμένου Βασιλείου τον Μάιο – η οποία θα μετατραπεί σε νομικό κείμενο μέσα σε περίπου δύο μήνες.
Στις ΗΠΑ, ο Τραμπ θα υπογράψει προεδρικά διατάγματα που θα θέτουν τη συμφωνία σε ισχύ. Η ΕΕ, αντίστοιχα, θα πρέπει να δημιουργήσει νομικό εργαλείο ή διεθνή συμφωνία, διαδικασία που ίσως διαρκέσει αρκετές εβδομάδες.
Η «υπερασπιστική γραμμή» της Κομισιόν
Ο Ευρωπαίος Επίτροπος Εμπορίου, Μάρος Σέφτσοβιτς, δήλωσε ότι η εναλλακτική ήταν ένας εμπορικός πόλεμος.
Αναφέρθηκε σε «πολύ έντονο» κλίμα στις διαπραγματεύσεις στο θέρετρο του Τραμπ στη Σκωτία και επαίνεσε την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για τον ρόλο της στο να διατηρηθεί η συζήτηση σε εξέλιξη, παρά το γεγονός ότι ο Τραμπ είχε εκφράσει εκνευρισμό και αρχικά επέμενε σε δασμούς 30%, που σταδιακά κατέβηκαν στο 15%.
«Κάναμε ό,τι μπορούσαμε για να διατηρήσουμε ενήμερα τα κράτη-μέλη σε κάθε βήμα», δήλωσε ο Σέφτσοβιτς.
Ποιοι τομείς ευνοούνται
Ο φαρμακευτικός τομέας διατηρεί μηδενικούς δασμούς – προς το παρόν. Αν και ο Τραμπ έχει απειλήσει με δασμούς, στο πλαίσιο της συμφωνίας έχει δεσμευτεί να μην επιβάλλει πάνω από 15%.
Περαιτέρω μηδενικοί δασμοί θα ισχύσουν για αεροσκάφη και εξαρτήματα, χημικά προϊόντα, γενόσημα, εξοπλισμό ημιαγωγών, ορισμένα αγροτικά προϊόντα, φυσικούς πόρους και πρώτες ύλες στρατηγικής σημασίας. Η πλήρης λίστα αναμένεται την Παρασκευή.
Τι ισχύει για κρασιά, ποτά και αγροτικά προϊόντα
Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται, με συνομιλίες για τα αποστάγματα, σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους. Αυτό αποτελεί καλή είδηση για τα ιρλανδικά αποστακτήρια και αυξάνει την πίεση από τις κορυφαίες οινοπαραγωγούς χώρες της ΕΕ.
Ο αγροτικός τομέας παραμένει προστατευμένος από εισαγωγές που δεν πληρούν τα ευρωπαϊκά πρότυπα. Ωστόσο, η ΕΕ κατάργησε δασμούς για αγροτικά προϊόντα που δεν μπορεί να καλύψει η ίδια, όπως ξηροί καρποί, επεξεργασμένα ψάρια και τροφές για κατοικίδια. Αυξάνεται επίσης η ποσόστωση για εισαγωγές βισώνων με προνομιακό δασμολόγιο.
Συνοπτικά
- Η συμφωνία ΗΠΑ-ΕΕ επιβάλλει δασμούς 15% στις περισσότερες εξαγωγές της ΕΕ προς τις ΗΠΑ, εκτός από χάλυβα και αυτοκίνητα.
- Η ΕΕ θα προχωρήσει σε μαζικές αγορές στρατιωτικού εξοπλισμού και ενέργειας από τις ΗΠΑ, συνολικής αξίας 750 δισ. δολαρίων.
- Υπάρχουν αντιδράσεις από τη Γαλλία, όμως η συμφωνία αναμένεται να εφαρμοστεί σύντομα χωρίς τη δυνατότητα βέτο από κράτη-μέλη.
- Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται για ειδικά προϊόντα όπως κρασιά και αγροτικά προϊόντα, ενώ ο φαρμακευτικός τομέας διατηρεί μηδενικούς δασμούς προς το παρόν.