Σαν σήμερα, στις 27 Ιουλίου 1890, ο διάσημος ζωγράφος Βίνσεντ βαν Γκογκ αυτοπυροβολήθηκε σε ένα χωράφι στη Γαλλία, πεθαίνοντας δύο ημέρες αργότερα. Μέσα σε μόλις δέκα χρόνια καλλιτεχνικής δραστηριότητας, δημιούργησε πάνω από 2.000 έργα, αλλά πούλησε μόνο έναν πίνακα εν ζωή.
Παρά τις ψυχικές διαταραχές και τη μοναξιά που τον βασάνιζαν, ο Βαν Γκογκ άφησε πίσω του ανεκτίμητο έργο, αναγνωρισμένο παγκοσμίως μετά τον θάνατό του. Η ζωή του, γεμάτη καλλιτεχνική αφοσίωση και προσωπικές δυσκολίες, αποτελεί σήμερα σύμβολο της σχέσης μεταξύ τρέλας και μεγαλοφυΐας.
Διαβάστε αναλυτικά
Σαν σήμερα, στις 27 Ιουλίου 1890, ο Βίνσεντ βαν Γκογκ – μία από τις πιο εμβληματικές μορφές στην Ιστορία της Τέχνης – αυτοπυροβολείται σε ένα χωράφι έξω από το Οβέρ-συρ-Ουάζ της Γαλλίας. Θα αφήσει την τελευταία του πνοή δύο μέρες αργότερα, στις 29 Ιουλίου, σε ηλικία μόλις 37 ετών.
Ο θάνατός του επισφράγισε μία βασανισμένη ζωή, γεμάτη από ψυχική οδύνη, μοναξιά και ακραία καλλιτεχνική αφοσίωση. Και όμως, ο άνθρωπος που σήμερα θεωρείται ιδιοφυΐα του μετα-ιμπρεσιονισμού, έζησε σχεδόν εντελώς άγνωστος και απόλυτα παρεξηγημένος.
Το τραύμα, η μοναξιά και η μανία της δημιουργίας
Ο Βαν Γκογκ γεννήθηκε το 1853 στην Ολλανδία και πέρασε τα περισσότερα χρόνια του περιπλανώμενος, τόσο γεωγραφικά όσο και πνευματικά. Από ιεραπόστολος μέχρι έμπορος τέχνης, από εργάτης σε ανθρακωρυχεία μέχρι άστεγος στο Παρίσι, καμία του ιδιότητα δεν τον «χώρεσε» πραγματικά.
Ξεκίνησε να ζωγραφίζει συστηματικά στα 27 του, και μέσα σε μόλις μία δεκαετία δημιούργησε πάνω από 2.000 έργα, πολλά από τα οποία ανήκουν σήμερα στα πιο αναγνωρίσιμα και ακριβά του κόσμου – όπως το «Ηλιοτρόπια», το «Έναστρη νύχτα» και το «Υπνοδωμάτιο στην Αρλ».
Ωστόσο, οι ψυχικές διαταραχές που τον βασάνιζαν (πιθανώς μανιοκατάθλιψη ή σχιζοφρένεια) τον οδήγησαν αρκετές φορές σε ψυχιατρικές κλινικές. Η πιο διάσημη κρίση του ήταν όταν αυτοτραυματίστηκε κόβοντας μέρος από το αυτί του, ύστερα από καβγά με τον φίλο του, ζωγράφο Πωλ Γκωγκέν.
Η μοιραία βολή και τα τελευταία λόγια
Τον Ιούλιο του 1890, διαμένοντας στο μικρό γαλλικό χωριό Οβέρ-συρ-Ουάζ, υπό την παρακολούθηση του γιατρού Πολ Γκασέ, ο Βαν Γκογκ φαινόταν να έχει βρει κάποια ηρεμία. Ζωγράφιζε ασταμάτητα – σχεδόν έναν πίνακα την ημέρα. Όμως η ψυχολογική του κατάρρευση ήταν κοντά.
Στις 27 Ιουλίου, πήρε ένα πιστόλι και κατευθύνθηκε σε ένα χωράφι. Πυροβόλησε τον εαυτό του στο στήθος, αλλά η σφαίρα δεν άγγιξε ζωτικά όργανα. Σύρθηκε μέχρι το πανδοχείο του και όταν τον βρήκαν, σύμφωνα με μαρτυρίες, απάντησε με τα λόγια: «Το σώμα μου μου ανήκει και είμαι ελεύθερος να κάνω ό,τι θέλω μ’ αυτό. Μη κατηγορήσετε κανέναν, εγώ ήθελα να αυτοκτονήσω».
Πέθανε δύο ημέρες αργότερα, με τον αδελφό του Τεό στο πλευρό του – τον μόνο άνθρωπο που τον στήριξε μέχρι το τέλος.
Από την αφάνεια στην αιωνιότητα
Κατά τραγική ειρωνεία, όσο ζούσε πούλησε μόνο έναν πίνακα. Η αποδοχή ήρθε μεταθανάτια – και με θόρυβο. Μέσα στον 20ό αιώνα, η Τέχνη άρχισε να αναγνωρίζει το εύρος της δημιουργικότητάς του, τη συγκινητική αυθεντικότητα του βλέμματός του, τη συγκλονιστική εκφραστικότητα των χρωμάτων του.
Σήμερα, οι πίνακές του πωλούνται για δεκάδες εκατομμύρια δολάρια, ενώ τα έργα του έχουν γίνει σύμβολα της σχέσης ανάμεσα στην τρέλα και τη μεγαλοφυΐα.
Ο Βαν Γκογκ δεν πρόλαβε να ζήσει την αναγνώριση. Αλλά άφησε πίσω του μια τέχνη που μιλάει κατευθείαν στην ψυχή.
Τα σημαντικότερα γεγονότα της ημέρας στην Ελλάδα και τον κόσμο
1302: Οι Οθωμανοί υπό τον Οσμάν Α΄ νικούν τους Βυζαντινούς στη μάχη του Βαφέως κοντά στη Νικομήδεια, γεγονός που τους ανοίγει τον δρόμο για την κατάληψη της Βιθυνίας και της Μικράς Ασίας.
1694: Ιδρύεται η Τράπεζα της Αγγλίας, ως εμπορικός θεσμός με βασιλικό διάταγμα. Σταδιακά θα εξελιχθεί σε κεντρική τράπεζα, καθορίζοντας τη νομισματική πολιτική της χώρας.
1794: Ο Μαξιμιλιανός Ροβεσπιέρος, ηγετική μορφή της Γαλλικής Επανάστασης και πρωταγωνιστής της περιόδου του Τρόμου, συλλαμβάνεται με την κατηγορία της τυραννίας, ύστερα από πολιτικές συγκρούσεις και καταγγελίες μέσα στη Συμβατική Συνέλευση για αυταρχισμό και κατάχρηση εξουσίας. Την επόμενη ημέρα, 28 Ιουλίου, εκτελείται στη γκιλοτίνα μαζί με τους στενούς συνεργάτες του, γεγονός που σηματοδοτεί το τέλος του Τρόμου και την αρχή της Θερμιδωριανής αντίδρασης στη Γαλλία.
1832: Η Εθνοσυνέλευση στο Ναύπλιο επικυρώνει την απόφαση των Μεγάλων Δυνάμεων για την τοποθέτηση του Όθωνα ως πρώτου βασιλιά της Ελλάδας, σηματοδοτώντας την αρχή της Βασιλείας.
1885: Ο Εμμανουήλ Ροΐδης πέφτει θύμα… τροχαίου. Ο διάσημος συγγραφέας της «Πάπισσας Ιωάννας», τραυματίζεται σοβαρά το βράδυ της 27ης Ιουλίου στην οδό Φιλελλήνων στην Αθήνα, όταν παρασύρεται από δύο άμαξες καθώς περνούσε τον δρόμο επιστρέφοντας από το γνωστό καφενείο Γιαννόπουλου στην πλατεία Συντάγματος. Κατά τη σύγκρουση, το άλογο τον κλωτσάει και ο τροχός της άμαξας περνάει πάνω από το κεφάλι του, προκαλώντας του κάταγμα της άνω γνάθου και πολυήμερη ανικανότητα να μιλήσει ή να φάει χωρίς βοήθεια. Η αποκατάσταση ήταν μακρά και ιδιαίτερα βασανιστική, ενώ το ατύχημα επιδείνωσε τη βαρηκοΐα που είχε από παιδί και επηρέασε βαθιά τη σωματική και ψυχική του υγεία. Το συμβάν αναδείκνυε τότε ένα σημαντικό κοινωνικό ζήτημα: τα τροχαία με άμαξες στην Αθήνα του 19ου αιώνα, όπως ο ίδιος σατίριζε αργότερα στα γραπτά του.
1890: Ο Βίνσεντ βαν Γκογκ, σε ψυχολογική κατάρρευση, αυτοπυροβολείται σε χωριό της Γαλλίας. Θα υποκύψει στα τραύματά του δύο ημέρες αργότερα, αφήνοντας πίσω του ανεκτίμητο έργο.
1921: Ο Φρέντερικ Μπάντινγκ και η ομάδα του στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο ανακοινώνουν την ανακάλυψη της ινσουλίνης, ορόσημο στην αντιμετώπιση του διαβήτη.
1922: Καθιερώνεται με τον νόμο 2905 το σύστημα των εισαγωγικών εξετάσεων στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση στην Ελλάδα, το οποίο τίθεται σε εφαρμογή από το 1924.
1940: Ο Bugs Bunny κάνει το κινηματογραφικό του ντεμπούτο με την ταινία κινουμένων σχεδίων A Wild Hare. Ο χαρακτήρας θα εξελιχθεί σε σύμβολο της αμερικανικής ποπ κουλτούρας.
1949: Στην Αγγλία πραγματοποιείται η πρώτη δοκιμαστική πτήση επιβατηγού αεροπλάνου με τζετ κινητήρα, του De Havilland Comet. Το πρωτοποριακό αυτό αεροσκάφος, που απογειώθηκε από το Χάτφιλντ, αλλάζει για πάντα τις αερομεταφορές, καθώς σηματοδοτεί την έναρξη της εποχής των jet στον πολιτικό αεροπορικό τομέα.
1953: Στο Πανμουντζόμ της Βόρειας Κορέας υπογράφεται η ανακωχή που τερματίζει τον Πόλεμο της Κορέας. Το Ελληνικό Εκστρατευτικό Σώμα επιστρέφει τον Οκτώβριο του 1955.
1955: Η πτήση 402 της El Al καταρρίπτεται από βουλγαρικά μαχητικά αεροσκάφη λόγω παραβίασης του εναέριου χώρου. Και οι 58 επιβαίνοντες σκοτώνονται, προκαλώντας διεθνή κατακραυγή.
1974: Οι Lynyrd Skynyrd κυκλοφορούν το τραγούδι Sweet Home Alabama, που θα εξελιχθεί σε ύμνο της αμερικανικής νότιας ροκ και σε διαχρονικό πολιτιστικό σύμβολο.
1985: Ορκίζεται η νέα κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ υπό τον Ανδρέα Παπανδρέου, δίνοντας την εκκίνηση της δεύτερης του τετραετίας και της πιο έντονης περιόδου εφαρμογής σοσιαλιστικών πολιτικών.
1989: Δικαστήριο της Στοκχόλμης καταδικάζει τον Κρίστερ Πέτερσον για τη δολοφονία του πρωθυπουργού Ούλοφ Πάλμε, σε μία υπόθεση που δίχασε τη Σουηδία επί χρόνια.
1996: Βόμβα εκρήγνυται στο Ολυμπιακό Πάρκο της Ατλάντα κατά τη διάρκεια συναυλίας στους Ολυμπιακούς Αγώνες, προκαλώντας 1 θάνατο και 111 τραυματισμούς. Η πράξη θα προκαλέσει ανασφάλεια και έντονη πολιτική αντιπαράθεση στις ΗΠΑ.
1996: Ο Λεωνίδας Κόκκας κατακτά το αργυρό μετάλλιο στην άρση βαρών στην κατηγορία των 91 κιλών στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντα, ενισχύοντας την εθνική υπερηφάνεια για τα ελληνικά βάρη.
Γεννήσεις
1903 – Μιχαήλ Στασινόπουλος, Έλληνας πολιτικός, νομικός και ακαδημαϊκός. Πρώτος προσωρινός Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας μετά τη μεταπολίτευση (1974-1975), διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ομαλή μετάβαση στη δημοκρατία. Διετέλεσε πρόεδρος του Συμβουλίου της Επικρατείας, καθηγητής και πρύτανης της Παντείου, μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και συγγραφέας. Προτάθηκε για το Νόμπελ Ειρήνης, διακρίθηκε για τη συμβολή του στο διοικητικό δίκαιο και για την αντίστασή του στη δικτατορία, αφήνοντας διαχρονικό αποτύπωμα έως τον θάνατό του το 2002
1940 – Πίνα Μπάους, διεθνούς φήμης Γερμανίδα χορογράφος και χορεύτρια, πρωτοπόρος του σύγχρονου χοροθεάτρου. Ίδρυσε το θρυλικό Tanztheater Wuppertal, άλλαξε τα δεδομένα της σκηνικής τέχνης συνδυάζοντας χορό, θέατρο και έκφραση, και ενέπνευσε γενιές καλλιτεχνών παγκοσμίως με έργα-σταθμούς όπως «Café Müller» και «Kontakthof». Θεωρείται εμβληματική μορφή που μεταμόρφωσε τη δυναμική του θεάτρου και της χορογραφίας.
1948 – Παύλος Σιδηρόπουλος, Έλληνας τραγουδοποιός, πρωτεργάτης της ελληνικής ροκ σκηνής και εμβληματικός εκφραστής του κοινωνικού στίχου. Ξεχώρισε με το θρυλικό άλμπουμ «Φλου» μαζί με τους Σπυριδούλα, ενώ συνεργάστηκε με σπουδαίους μουσικούς και χτίζοντας ιδιαίτερο ήχο που ένωσε το ροκ με το ρεμπέτικο. Η πορεία του συνοδεύτηκε από καλλιτεχνικό πάθος, αντισυμβατική στάση και τραγούδια-σύμβολα όπως το «Να μ’ αγαπάς»· θεωρείται θρύλος του ελληνικού ροκ, με επιρροή που διαρκεί μέχρι σήμερα
Θάνατοι
1864 – Δημήτριος Πλαπούτας, ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης, στρατηγός, οπλαρχηγός της Αρκαδίας και στενός συνεργάτης του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη. Διακρίθηκε σε μεγάλες μάχες όπως το Βαλτέτσι, η Τριπολιτσά και τα Δερβενάκια. Υπήρξε μέλος της Φιλικής Εταιρείας, αγωνίστηκε για την ελευθερία με ανιδιοτέλεια και φρόνηση, ενώ μετά την Επανάσταση συνέβαλε ως πολιτικός στη διαμόρφωση του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Διώχθηκε και φυλακίστηκε για τις ιδέες του, δικαιώθηκε όμως στην ιστορική μνήμη ως μία από τις αγνότερες μορφές του Αγώνα
Εορτολόγιο
Εθνικές Γιορτές – Επέτειοι
Ανθούσα, Παντελεήμων, Παντελής, Παντελεημονία, Παντελίτσα, Παντελίνα
Συνοπτικά
- Στις 27 Ιουλίου 1890, ο Βίνσεντ βαν Γκογκ αυτοπυροβολήθηκε και πέθανε δύο ημέρες αργότερα, σε ηλικία 37 ετών.
- Δημιούργησε πάνω από 2.000 έργα εντός δέκα ετών, αλλά πούλησε μόνο έναν πίνακα κατά τη διάρκεια της ζωής του.
- Η ζωή του χαρακτηρίστηκε από ψυχικές διαταραχές και μοναξιά, ενώ το έργο του αναγνωρίστηκε ευρέως μετά τον θάνατό του.
- Ο Βαν Γκογκ θεωρείται σήμερα σύμβολο της σχέσης μεταξύ τρέλας και μεγαλοφυΐας, με τα έργα του να πωλούνται σε εκατομμύρια δολάρια.