Το Δημοτικό Συμβούλιο Νοτίου Πηλίου αποφάσισε την ανέγερση μνημείου στον Άγιο Ιωάννη Κάτω Γατζέας προς τιμήν των θυμάτων που εκτελέστηκαν από τον γερμανικό στρατό κατοχής το 1944. Ο Δήμαρχος Μιχάλης Μιτζικός τόνισε τη σημασία της διατήρησης της μνήμης αυτών των θυμάτων, υπογραμμίζοντας ότι η ελευθερία και η δημοκρατία κατακτήθηκαν με θυσίες.
Το γεγονός αυτό, που αναφέρεται στο βιβλίο του Κώστα Λιάπη, περιγράφει μια τραγική στιγμή της ιστορίας όπου 16 ανυποψίαστοι κάτοικοι εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς ως αντίποινα για μια επίθεση ανταρτών. Η ανέγερση του μνημείου αποτελεί χρέος τιμής και υπενθύμιση της ανάγκης για διαρκή υπεράσπιση των δημοκρατικών αξιών.
Διαβάστε αναλυτικά
Την ανέγερση Μνημείου Εκτελεσθέντων–Φονευθέντων από τον Γερμανικό Στρατό Κατοχής στον Άγιο Ιωάννη Κάτω Γατζέας αποφάσισε το Δημοτικό Συμβούλιο Νοτίου Πηλίου κατά την χθεσινή του συνεδρίαση.
Στην τοποθέτησή του ο Δήμαρχος Νοτίου Πηλίου Μιχάλης Μιτζικός -μεταξύ άλλων- τόνισε: “Πρόκειται για μια πρόταση ιστορικής και ηθικής σημασίας: την ανέγερση και τοποθέτηση Μνημείου στον Άι-Γιάννη Κάτω Γατζέας προς τιμήν των συμπολιτών μας που εκτελέστηκαν από τα στρατεύματα κατοχής του γερμανικού στρατού στις 22 Μαΐου 1944. Ο τόπος μας πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος στην Κατοχή και το αίμα αυτό δεν πρέπει να λησμονηθεί. Σκοπός ανέγερσης του Μνημείου είναι η διαρκής υπόμνηση προς τις νεότερες γενιές της τραγικής αυτής απώλειας, υπενθυμίζοντας ότι η ελευθερία, η δημοκρατία και η ενότητα δεν είναι αυτονόητες αξίες. Κατακτήθηκαν με θυσίες και οφείλουμε να τις υπερασπιζόμαστε καθημερινά. Πρόκειται για ένα χρέος τιμής απέναντι σε ανθρώπους που θυσιάστηκαν σε μια από τις πιο σκοτεινές περιόδους της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας”.
Να σημειωθεί πως πρόκειται για μία από τις ομαδικές εκτελέσεις που έχει αποσιωπηθεί και σχεδόν αγνοηθεί από τους σύγχρονους ερευνητές της τοπικής ιστορίας, αλλά αναφέρεται στο βιβλίο «Ο μεγάλος Αϊ-Γιώργης του Πηλίου» του συγγραφέα Κώστα Λιάπη, που εκδόθηκε στο Βόλο το 1994 και αφορά στην ομαδική εκτέλεση άμαχων συντοπιτών μας στην Κάτω Γατζέα την 20η Μαΐου 1944.
Σύμφωνα με τον συγγραφέα Κ. Λιάπη, τη μέρα εκείνη επέστρεφε στο Βόλο από εκκαθαριστικές επιχειρήσεις στο Νότιο Πήλιο μία μεγάλη φάλαγγα αυτοκινήτων, που ήταν κατάφορτη με Γερμανούς στρατιώτες.
Ο ΕΛΑΣ που είχε πληροφορηθεί το αναμενόμενο πέρασμα της φάλαγγας, διέθεσε μια διμοιρία αντρών του, στήνοντας ενέδρα στους Γερμανούς στην αϊγιωργίτικη θέση «Άι-Γιάννης», ανάμεσα από Κάτω Γατζέα και Μαλάκι, θέση που ήταν ιδεώδης καθώς μπορούσε να ελεγχθεί απόλυτα η κίνηση στο δρόμο.
Ωστόσο, οι αντάρτες (για λόγους για τους οποίους υπάρχουν διάφορα σενάρια) άφησαν όλη τη φάλαγγα να περάσει ανενόχλητη, ρίχνοντας μόνο ριπές στον τελευταίο μοτοσυκλετιστή, ο οποίος όχι μόνο δεν τραυματίστηκε αλλά κατάφερε να φτάσει στη μόνιμη μονάδα του γερμανικού στρατού στο Μαλάκι, εξιστορώντας την επίθεση που δέχτηκε.
Η αντεπίθεση δεν άργησε να συμβεί και το ίδιο βράδυ ισχυρή δύναμη του γερμανικού στρατού έφτασε στην περιοχή συλλαμβάνοντας 9 (εννέα) ανυποψίαστους κατοίκους που είχαν την ατυχία να κατοικούν ανάμεσα στα Άνω Λεχώνια και το Μαλάκι καθώς και άλλους 7 (επτά) που βρίσκονταν στο καφενείο του Κωστούλα Κιτηλή στο Μαλάκι. Η συνέχεια ήταν δραματική….16 (δεκαέξι) αθώοι και ανύποπτοι κάτοικοι της περιοχής στήθηκαν μπροστά στις κάνες των αυτόματων όπλων των Γερμανών. Μόλις 2 (δύο) από αυτούς κατάφεραν να σωθούν.
Οι αθώοι συντοπίτες μας που εκτελέστηκαν από τους Γερμανούς στις 20 Μαΐου του 1944, σύμφωνα με τις αναφορές του συγγραφέα κ. Κ. Λιάπη, είναι οι εξής:
1. Βαλωτής Αργύριος, ετών 40, από το Βόλο.
2. Γιαννούλης Παναγιώτης, ετών 25, από το Βόλο.
3. Καραγιάννης Βασίλειος, ετών 43, από τον Άγιο Βλάσιο.
4. Καραγιάννης Δημήτριος, ετών 35, από τον Άγιο Βλάσιο.
5. Νάσσιος Ευστάθιος, ετών 29, από το Τρίκερι.
6. Ξυνογαλάς Απόστολος, ετών 33, από τις Πινακάτες.
7. Ξυνογαλάς Κωνσταντίνος, ετών 75, από τις Πινακάτες.
8. Πενθάκης Μανώλης, άγνωστης ηλικίας, από την Κρήτη.
9. Πιριέρος Σταύρος, ετών 24, από το Βόλο.
10. Πολυχρονόπουλος Ηρακλής, ετών 20, από το Βόλο.
11. Πούλιος Γεώργιος, ετών 43, από τα Καλά Νερά.
12. Σατεγιάν Μουράτ, ετών 24, κάτοικος Πλατανιδίων.
13. Χατζηνικολάου Αριστείδης, ετών 65, από το Τρίκερι.
14. Αγνώστου ονόματος.
Στη λίστα των παραπάνω προστέθηκαν την επόμενη ημέρα και η Προίκα Ζωή, ετών 36, από τον Άγιο Γεώργιο, ο Βολιώτης Δημήτρης, ετών 63 από τον Άγιο Βλάσιο και ο Ψοφάκης Κώστας, από τη Μηλίνα, οι οποίοι συνελήφθησαν από τους Γερμανούς και εκτελέστηκαν στο Μαλάκι και τα Άνω Λεχώνια.