Η θάλασσα και ο ωκεανός, βρίσκονται φέτος στο επίκεντρο της μεγάλης γιορτής της επιστήμης (Fête de la Science) που διοργανώνει το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος σε συνεργασία με τη γαλλική πρεσβεία.. Η Γιορτή της Επιστήμης 2025 επιδιώκει να αναδείξει τη σημασία του θαλάσσιου κόσμου για το κλίμα, τη βιοποικιλότητα και το μέλλον του πλανήτη – αλλά και να φέρει πιο κοντά την επιστήμη, την τεχνολογία, την εκπαίδευση και την τέχνη.
Διακεκριμένοι Γάλλοι και Έλληνες επιστήμονες θα ενώσουν τις δυνάμεις τους από τις 10 έως τις 27 Νοεμβρίου προκειμένου να ακουστεί η φωνή του Ωκεανού σε μία περίοδο που χαρακτηρίζεται από τις ολοένα αυξανόμενες προκλήσεις και επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης. Ανάμεσά τους η ωκεανογράφος και ομότιμη διευθύντρια ερευνών στο CNRS, ειδική στα οικοσυστήματα των ωκεανών και αντιπρόεδρος της Πλατφόρμας «Ωκεανός και Κλίμα», Françoise Gaill, η οποία θα ανοίξει την αυλαία των εκδηλώσεων με μία διάλεξη για τον ωκεανό στην εποχή της κλιματικής αλλαγής αλλά και το έργο του ωκεανογράφου.
«Δεν μπορούμε να περιμένουμε άλλο, νομίζω. Αν δεν έχουμε πια τους ωκεανούς, αν ο ωκεανός μολύνεται, αν η βιοποικιλότητα εξαφανιστεί, αν η θερμοκρασία των ωκεανών αυξηθεί υπερβολικά, τότε δεν υπάρχει μεγάλη ελπίδα για την ανθρωπότητα. Τώρα είναι η ώρα για λύσεις. Αν ο ωκεανός είχε φωνή θα μας έλεγε να δράσουμε τώρα, άμεσα», εξηγεί στο Αθηναϊκό – Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων ο ακόλουθος Ελληνογαλλικής Επιστημονικής και Πανεπιστημιακής Συνεργασίας, υποδιευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος, Ματιέ Αμπγκράλ ( Matthieu Abgrall).
Η φετινή διοργάνωση συνδέεται με τη Διάσκεψη του ΟΗΕ για τους Ωκεανούς (UNOC) που διεξήχθη στη Νίκαια, ενώ συμπληρώνονται δέκα χρόνια από τη Συμφωνία του Παρισιού (COP21).
Όπως τονίζει ο κ. Αμπγκράλ, ένας από τους στόχους των εκδηλώσεων είναι να αναδειχθεί η συνεργασία μεταξύ Γαλλίας και Ελλάδας. «Η Γαλλία αποτελεί μία χώρα με τεράστια ναυτιλιακή διάσταση, με μεγάλη θαλάσσια παρουσία, τη δεύτερη μεγαλύτερη θαλάσσια ζώνη σε όλο τον κόσμο. Στο νότιο κομμάτι της συνδέεται με τη Μεσόγειο. Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες με τη μεγαλύτερη ακτογραμμή στον κόσμο. Οι πρόσφατες πρωτοβουλίες τής ελληνικής κυβέρνησης για την προστασία της θαλάσσιας ζώνης είναι πολύ θετικές. Η Γαλλία, επίσης έχει αναλάβει πρωτοβουλίες σε αυτόν τον τομέα. Πιστεύω λοιπόν ότι αυτό που προσπαθούμε να κάνουμε είναι να δείξουμε ότι η Γαλλία και η Ελλάδα είναι δύο χώρες σε ευρωπαϊκό επίπεδο που μπορούν πραγματικά να συμβάλουν και να ηγηθούν στην προστασία της θάλασσας με κοινές δράσεις», σημειώνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Σημαντική επίσης θα είναι η παρουσία του γενικού διευθυντή του Mercator, Γαλλικού Κέντρου Αναλύσεων και ωκεανογραφικών προβλέψεων, Pierre Bahurel ,σε μία συζήτηση με Έλληνες επιστήμονες σχετικά με τη συμβολή της τεχνητής νοημοσύνης στην προστασία του ωκεανού.
Παράλληλα, όπως εξηγεί ο κ. Αμπγκράλ, ένα από τα ζητήματα που θα τεθούν είναι η μετατροπή του Διακυβερνητικού Οργανισμού Mercator Ocean International σε διεθνή οργανισμό με έδρα τη Γαλλία. Όπως επισημαίνει «η Ελλάδα είναι μεταξύ των χωρών που έχουν δηλώσει την πρόθεσή τους να στηρίξουν αυτή την μετατροπή. Η Γαλλία πιστεύει, ότι η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη γραμμή της προστασίας της θάλασσας και των πρωτοβουλιών υπέρ των ωκεανών. Αν η Ελλάδα υπέγραφε οριστικά τη συνθήκη για να μετατραπεί το Mercator σε διεθνή οργανισμό, αυτό θα ήταν ένα θαυμάσιο βήμα. Θα τοποθετήσει την Ελλάδα στην πρώτη γραμμή», υπογραμμίζει και προσθέτει ότι πρόκειται για μια καθοριστική στιγμή, καθώς ο οργανισμός αυτός διαχειρίζεται -σε συνεργασία με το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Copernicus- το «ψηφιακό δίδυμο του ωκεανού», ένα εργαλείο που επιτρέπει να κατανοήσουμε καλύτερα τις μεταβολές του θαλάσσιου περιβάλλοντος, όπως τους θαλάσσιους καύσωνες και τη ρύπανση.
Ιδιαίτερη έμφαση επίσης θα δοθεί στις λύσεις που μπορούν να προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες μέσω της χρήσης δεδομένων, της τεχνητής νοημοσύνης αλλά και της δορυφορικής παρακολούθησης. Στο πλαίσιο αυτό θα πραγματοποιηθεί “hackathon” όπου άνθρωποι με διαφορετικό υπόβαθρο και ιδιότητα θα συναντηθούν για να εργαστούν σε ομάδες και να βρουν καινοτόμες λύσεις για την προστασία της Μεσογείου μέσα σε μόλις 48 ώρες.
«Δεν λέω ότι η τεχνολογία μπορεί να λύσει τα πάντα. Αλλά μπορεί να κάνει πολλά. Χρειαζόμαστε την επιστήμη για να λάβουμε τεκμηριωμένες αποφάσεις αλλά και τεχνολογικά εργαλεία. Η διάσκεψη είναι πολύ στενά συνδεδεμένη με το hackathon που οργανώνουμε. Για δύο ημέρες θα εργαστούν απέναντι σε διάφορες προκλήσεις, σε σύνολα δεδομένων με σκοπό να βρουν λύσεις», επισημαίνει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο κ. Αμπγκράλ.
Η φετινή Γιορτή της Επιστήμης ωστόσο δεν θα έχει μόνο επιστημονικές και τεχνολογικές διαστάσεις αλλά θα επιδιώξει να συνδυάσει και να φέρει κοντά την τέχνη και την εκπαίδευση με τα παραπάνω.
«Πιστεύουμε πως όταν αγγίζεις την καρδιά του κοινού, ο κόσμος έρχεται πιο κοντά στο μήνυμα. Μια ψυχρή επιστημονική διάλεξη μπορεί να ενδιαφέρει μόνο όσους είναι ήδη ευαισθητοποιημένοι. Όταν όμως συνδυάζεις τέχνη και επιστήμη, τότε το κοινό βλέπει, ακούει, νιώθει – και θέλει να δράσει», τονίζει ο κ. Αμπγκράλ. Για το λόγο αυτό πλήθος καλλιτεχνικών αλλά και εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων θα λάβουν χώρα αυτό το διάστημα, όπως η παράσταση INOUÏ OCEAN (Θαυμαστοί ήχοι του ωκεανού) καθώς και σχολικά εργαστήρια από την Ανάδοχο της Γιορτής της Επιστήμης 2025, καθηγήτρια Φυσικής Γεωγραφίας και Γεωλογικής Ωκεανογραφίας του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του ΕΚΠΑ Εύη Νομικού, τους φοιτητές και τις φοιτήτριές της, από καθηγητή γαλλικών στο ψηφιακό μουσείο Micro-Folie και από τη διεθνή περιβαλλοντική ΜΚΟ Medasset (Μεσογειακός Σύνδεσμος για τη Σωτηρία των Θαλάσσιων Χελωνών), από την ΕΛΛΕΤ και την εκπαιδεύτρια και ερευνήτρια με ειδίκευση στο θαλάσσιο περιβάλλον, την τηλεπισκόπηση και τα Γεωγραφικά Συστήματα Πληροφοριών (GIS) Κωνσταντίνα Ριζοπούλου.
«Πιστεύουμε βαθιά ότι η εκπαίδευση από μικρή ηλικία είναι το κλειδί. Δεν μπορείς να κάνεις ένα φεστιβάλ επιστήμης μόνο για ενηλίκους· πρέπει να καλλιεργείς περιβαλλοντική κουλτούρα στα παιδιά. Θέλουμε να συμβάλουμε στο να ενισχυθεί αυτή η κουλτούρα που ήδη υπάρχει στην Ελλάδα και να δείξουμε ότι η Γαλλία ενδιαφέρεται ειλικρινά για τη θάλασσα και την κλιματική αλλαγή – και ότι μπορούμε να δράσουμε μαζί, Ελλάδα και Γαλλία. Θέλουμε η Γαλλία και η Ελλάδα να κινητοποιήσουν και άλλες χώρες για να συμμετάσχουν στις παγκόσμιες πρωτοβουλίες προστασίας των ωκεανών», σημειώνει ενώ προσθέτει ότι η συνεργασία μεταξύ των επιστημόνων των δύο χωρών είναι πολύ στενή και παραγωγική, σύμφωνα με το ΑΠΕ
Τέλος ο κ. Αμπγκράλ προαναγγέλλει ότι η επόμενη “Γιορτή της Επιστήμης” θα είναι αφιερωμένη στη Μεσόγειο, την περιοχή εκείνη που έχει αποκαλεστεί ως “hotspot” της κλιματικής αλλαγής.
Επιστημονικοί συνεργάτες στη “Γιορτή της Επιστήμης” είναι πλήθος ερευνητικών φορέων και ιδρυμάτων όπως το ΕΛΚΕΘΕ, το Ερευνητικό Κέντρο “ΑΘΗΝΑ”, το ίδρυμα Ευγενίδου, το ίδρυμα Α.Ι. Μαρτίνου, το Mercator Ocean International, το Ίδρυμα TARA OCEAN FOUNDATION καθώς και ΜΚΟ και σύλλογοι, όπως ο ΑΡΧΕΛΩΝ, ΕΛΛΕΤ – Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού MEDASSET – GR – Μεσογειακός Σύνδεσμος για τη Σωτηρία των Θαλάσσιων Χελωνών, Πολιτιστικό Κέντρο Τέχνης και Λόγου Νίκη Παπαθεοχάρη.